حسابدار کیست و کار حسابدار کدامست؟
آشنایی با حسابداری
حسابداری یک سیستم است که در آن فرآیند جمع آوری، طبقه بندی ، ثبت، خلاصه کردن اطلاعات و تهیه گزارش های مالی و صورت های حسابداری در شکل ها و مدلهای خاص انجام می گیرد تا افراد ذینفع درون سازمانی مثل مدیران سازمان و یا برون سازمانی مثل بانک ها، مجمع عمومی سازمان مورد نظر و یا مقامات مالیاتی بتوانند از این اطلاعات استفاده کنند.
کار حسابدار چیست؟
حسابدار به عنوان رییس حسابداری
کار رئیس حسابداری معمولا پیچیده تر از حسابدار است و او علاوه بر این، بر فعالیت سایر حسابداران نیز نظارت داشته و مشکلات احتمالی آنها را حل و فصل می نماید. همچنین رئیس حسابداری علاوه بر بررسی و تهیه گزارشات مالی، باید در مورد یافته های خود به مدیریت و سایر ذینفعان توضیح دهد. در این خصوص باید جلساتی حضوری با مدیران شرکت/سازمان و یا حسابرسان داخلی و یا خارجی داشته و گزارشات مکتوب و مبتنی بر استاندارهای مالی و حسابداری تهیه و ارائه نمایند.
ارتقاء از حسابداری به مدیریت مالی
از سوی دیگر یک حسابدار متخصص و یا رئیس حسابداری، در آینده می تواند مدیر مالی یک سازمان یا شرکت گردد. یعنی می تواند به مدیریت یک شرکت ایده بدهد که منابع موجودش را در چه راه هایی سرمایه گذاری نماید تا استفاده بهینه از آن صورت گیرد و یا اگر شرکت به منابع مالی جدید نیاز داشت یک مدیر مالی بر اساس دانش آکادمیک و تجارب حرفه ای خود می تواند بگوید که از چه طریقی باید تامین مالی کرد.
حسابداری در حوزه های تخصصی
بسیاری از حسابداران بسته به نوع سازمان هایی که برایشان کار می کنند، در حوزه خاصی متخصص می شوند مثلا بعضی در حوزه بیمه، برخی در حوزه سلامت و برخی نیز در حوزه پیمانکاری فعالیت دارند.
ساعت و محل کار حسابدار
اکثر حسابداران در ادارات و شرکت ها کار می کنند. اگرچه برخی از آنها در خانه مشغول به کارند. اغلب آنها به صورت تمام وقت کار می کنند. البته در زمان های خاص مانند پایان سال مالی (در ایران مصادف با اسفند ماه) یا زمان ارائه اظهارنامه مالیاتی که در ایران مصادف با اوایل تابستان است ساعات کاری آنها افزایش می یابد.
وظایف حسابدار
- ثبت اسناد حسابداری در دفاتر و یا نرم افزار حسابداری (این روزها نرم افزارهای حسابداری جای دفاتر حسابداری را گرفته اند)
- ثبت اطلاعات کارکنان و محاسبه حقوق و دستمزد ماهیانه آنها و پرداخت فیش حقوقی به آنها
- تهیه و بررسی صورت های مالی و کسب اطمینان از درستی و انطباق آنها با قوانین و مقررات مالی و محاسباتی جاری کشور
- محاسبه بدهی مالیاتی، تهیه اظهارنامه مالیاتی و نظارت بر پرداخت صحیح و به موقع مالیات ها
- ثبت درآمدها و هزینه های شرکت و کنترل حساب سود و زیان و ارائه گزارش های دوره ای در این خصوص به مدیریت
- تهیه، سازماندهی و نگهداری گزارشات مالی قانونی
- ارزیابی عملیات مالی و پیشنهاد بهترین روشها به مدیریت
- پیشنهاد روشهای کاهش هزینه، افزایش درآمد و بهبود سود
حسابدار آماده به کار و مؤسسات خدمات مالی و حسابداری
همانطوری که گفته شد، بهره گیری از خدمات شرکت های مالی و حسابداری یا حسابدارن با تجربه آزادکار، یکی از گزینه های مناسب برای بسیاری از شرکت ها برای انجام خدمات حسابداری خود می باشد. برخی از مهمترین این مزیت ها به شرح زیر است :
- سپردن کار حسابداری به اشخاص (حقیقی یا حقوقی) فکر شما را از مباحث مربوط به استخدام فرد یا افراد جدید و مدیریت و نگهداری آنها آزاد می کند و شما می توانید با نگرانی و مشغولیت ذهنی کمتری به کار اصلی و تخصصی مرتبط با خود بپردازید.
- شرکت های خدمات مالی ، مجموعه هایی هستند که کار اصلی و تخصصی آنها، کار مالی و حسابداری است و تجارب بسیار با ارزشی در این حوزه دارند و عموما نحوه تعامل با سازمان های نظارتی را خیلی خوب می دانند. در واقع شما با عقد قرارداد همکاری با یک شرکت خدمات مالی، ضمن اینکه کارهای مالی خود را انجام می دهید از تجربیات یک گروه حسابدار خبره که در شبکه ارتباطی آن شرکت قرار دارند نیز بهره می گیرید.
- گاهی اوقات با سپردن کار مالی خود به شرکت های خدمات مالی یا افراد با تجربه از وقوع زیان های بزرگی در بخش مالیاتی یا جرایم یا تصمیم گیری های مدیریتی مبتنی بر اطلاعات مالی غلط جلوگیری می کنید.
سخن آخر اینکه ، وقتی در بخش ” حسابدار آماده به کار ” وب سایت ها یا روزنامه ها به دنبال کسانی می گردیم که کار حسابداری ما را انجام دهند و از خدمات تخصصی آنها استفاده کنیم حتما به یاد داشته باشیم که بهترین آنها را انتخاب نماییم و از سابقه خوب آنها مطمئن شویم. برای این کار می توانیم از آنها رزومه کار بخواهیم و سوابق قبلی آنها را بررسی کنیم.
تیپ شخصیتی مناسب برای حسابداری
مشاغل مالی اغلب نیازمند تیپ های شخصیتی خاصی هستند و شرکت ها نیز به دنبال افرادی هستند که بیشترین تناسب را با شغل، محیط کارو همکاران داشته باشند. ویژگی های کلیدی که کارفرما در هنگام استخدام در نظر می گیرد، با توجه به نوع مشاغل مورد نظر متفاوت است. در بسیاری از شرکت های دنیا برای سنجش میزان تناسب و نوع عملکرد فرد در شغل مورد نظر، از تست شخصیت شناسی استفاده می شود. به طوری که در ۸۰ درصد از ۵۰۰ شرکت برتر مجله فورچون از این تست برای ارزیابی نیروها در فرآیند استخدام های جدیدشان استفاده می کنند.
مطابق با نتایج تحقیقات سازمان های معتبر دنیا، یک حسابدار باید فردی دقیق و جزئی نگر، دارای تفکر تحلیلی با مهارت های سازمانی و ارتباطی خوب باشد. اگرچه هر فردی که استعداد تحلیلی داشته و بتواند صورت های مالی را به درستی تهیه و ارزیابی کند می توانددر زمینه حسابداری موفق شود، ولی برخی از تیپ های شخصیتی ممکن است نسبت به سایرین برای این شغل بهتر باشند.
بر اساس تست MBTI 16 تیپ شخصیتی در بین انسان ها وجود دارد که ۶ تیپ آن برای شغل حسابداری مناسب ترند:
ESTJ این تیپ شخصیتی نوعا افرادی وابسته، ساختار مند و عملگرا هستند که اینها ویژگی های خوبی برای یک حسابدار است. این افراد تمایل بیشتری به برون گرایی، حس و منطق قوی و انضباط در کارها دارند. تیپ شخصیتی ESTJ تاکید زیادی بر واقعیت (نه تئوری ها) داشته، سازگار و هوشیار هستند و می توانند رهبران خوبی باشند.
ESFJ شخصیت این افراد مهربان، دوست و قابل اعتمادند. آنها افرادی اجتماعی اند که برای کار تیمی ارزش قائل بوده و از خدمت به دیگران لذت می برند. به همین دلیل به این تیپ شخصیتی «حمایت کننده» می گویند. آنها بسیار سازگار بوده و تمایل زیاد آنها به رعایت سنت ها و قوانین یک ویژگی کلیدی شان برای یک حسابدار بودن است.
ISTJ این تیپ شخصیتی«بازرس » هستند. آنها بسیار وظیفه گرا ، مراقب ، با وجدان و محترم اند. این ویژگی ها برای یک حسابدار که باید فردی مسئول و قابل اعتماد باشد، لازم است.
ISFJ شخصیت ISFJ عموما آرام، حامی و حساس هستند. این افراد که به «محافظ» معروفند تمایل بیشتری به درون گرایی داشته، به جژئیات توجه کافی داشته و با پشتکار خوبی به دیگران خدمت می کنند.
ENFJ این تیپ شخصیتی به عنوان «مربی» شناخته می شوند چون افرادی حامی، مثبت بوده و به خوبی با دیگران ارتباط برقرار می کنند. تمایل طبیعی شدید آنها به برقراری ارتباط و هدایت دیگران برای رسیدن به موفقیت، قدرت بالقوه خوبی به آنها برای رسیدن به موقعیت های رهبری در حوزه حسابداری داده است.
ENFP این تیپ شخصیتی به دلیل تمایل ذاتی آنها به الهام بخشی و ایجاد انگیزه، «مدافع و حامی» خوانده می شوند. شخصیت مهربان و دلسور در کنار طبیعت اخلاق مدار آنها موجب شده به ارزش ها کاملا پایبند بوده و نقش بسیار مثبتی را در حرفه خود ایفا کنند.
شرح وظایف کمک حسابدار :
توجه نمایید که عنوان کمک حسابدار عموما به کسی گفته می شود که تازه از دانشگاه فارغ التحصیل شده است و مهارت و تجربه زیادی در انجام کارهای مالی و حسابداری ندارد. لذا کارهای ساده تر حسابداری به این افراد واگذار می شود تا کم کم تجربه کسب کنند و کارهای اصلی تری به آنها محول شود. همچنین وظایف کمک حسابدار در شرکت های مختلف متفاوت است و در خیلی از شرکت ها و سازمان ها، پستی به نام کمک حسابدار وجود ندارد. برخی از نمونه وظایف کمک حسابدار به شرح زیر است :
- ثبت اسناد حسابداری ساده و نسبتا تکراری در بخش هزینه، درآمد ، فروش و یا ….
- همکاری در ثبت اطلاعات حضور و غیاب کارکنان جهت محاسبه حقوق و دستمزد ماهیانه آنها و پرداخت فیش حقوقی به آنها
- کنترل و بایگانی اسناد حسابداری مثل فاکتورها، صورت حسابها، لیست حقوق و دستمزد و بیمه و …
- تحویل لیست بیمه به صورت ماهیانه به سازمان بیمه تأمین اجتماعی
- انجام برخی از پیگیری های مربوط به سازمان امور مالیاتی و مراجعه به آنها در صورت نیاز
شرح وظایف حسابدار :
ممکن است شما با ۲ سال سابقه کار ، حسابدار یک شرکت کوچک مثلا با ۱۵ نفر پرسنل باشید که تمام کارهای حسابداری را خودتان انجام می دهید و هر ماه تنها یک نفر حسابدار با تجربه با مراجعه به شرکت کارهای شما را کنترل و تأیید کرده و نهایتا گزارش های قانونی را تنظیم می کند و یا اینکه با ۸ سال سابقه کار ، حسابدار یک شرکت ۲۰۰ نفره با یک تیم حسابداری ۱۵ نفره باشید که تنها بخشی از کارهای حسابداری ، مثل صدور چک ، را انجام می دهید. لذا نوع کار شما به عوامل مختلفی بستگی دارد ولی بخشی از مهمترین وظایف شما به عنوان کارشناس حسابداری به شرح زیر است :
- ثبت اسناد حسابداری صندوق و مربوط به دریافت و پرداخت های مالی در دفاتر یا نرم افزار حسابداری
- ثبت اسناد حسابداری حقوق و دستمزد از جمله حقوق ، بیمه ، مالیات و … در دفاتر یا نرم افزار حسابداری
- ثبت اسناد حسابداری فروش (در شرکت هایی که فروش دارند)
- ثبت اسناد حسابداری ورود و خروج انبار (در شرکت هایی که انبار دارند)
- ثبت اسناد حسابداری هزینه و درآمد (در شرکت های مختلف متقاوت است . مثلا در شرکت های پیمانکاری، ثبت اسناد درآمدی بر اساس صورت حساب صادر شده و تأیید شده صورت می گیرد و در شرکت های بازرگانی بر اساس فاکتور فروش)
- ثبت اطلاعات کارکنان و محاسبه حقوق و دستمزد ماهیانه آنها و پرداخت فیش حقوقی به آنها
- ثبت درآمدها و هزینه های شرکت و کنترل حساب سود و زیان و ارائه گزارش های دوره ای در این خصوص به مدیریت
- تهیه مقدماتی صورت های مالی شرکت و ارائه به رئیس حسابداری یا مدیر مالی جهت کنترل و تأیید نهایی
- صدور چک ، ضمانت نامه ، سفته و … و پیگیری مهر و امضاء آن و تحویل به ذی نفعان
شرح وظایف حسابدار ارشد (رئیس حسابداری) :
در صورتی که شما به عنوان حسابدار دارای تجربه شوید ( ۵ سال ، ۱۰ سال ، ۱۵ سال و یا بیشتر) و شرایطی فراهم شود که یک تیم حسابداری را مدیریت کنید، می توان نام حسابدار ارشد یا رئیس حسابداری را به شما داد. البته عنوان مدیر مالی هم برای این شخص در برخی از شرکت ها به کار می رود. به هر حال کسی که مسئولیت یک تیم حسابداری را بر عهده دارد، ضمن اینکه باید مهارت های مدیریت و ارتباط با نیروی انسانی را بداند، نیاز به تجربه و مهارت مناسب در حوزه مالی دارد. به صورتی که بتواند وظایف مالی و حسابداری شرکت را بر اساس ظوابط قانونی و نیازهای مدیریت شرکت پاسخ دهد.
فعالیت های زیر، بخشی از وظایف یک رئیس حسابداری است :
- ارزیابی عملیات مالی و پیشنهاد بهترین روشها به مدیریت
- تهیه صورت های مالی و یا بررسی صورت های مالی تهیه شده و کسب اطمینان از درستی و انطباق آنها با قوانین و مقررات مالی و محاسباتی جاری کشور
- پیشنهاد روشهای کاهش هزینه، افزایش درآمد و بهبود سود در صورت نیاز و درخواست مدیریت
- تهیه و ارائه گزارش های قانونی دوره ای مثل اظهارنامه مالیاتی ، گزارش عملکرد فصلی و ….
- کنترل و مدیریت کار کارشناسان و کمک در رفع خطاهای احتمالی آنها
- ارتباط با سازمان امور مالیاتی، سازمان تأمین اجتماعی و سایر نهادهای قانونی مرتبط در صورت نیاز
- ارتباط با مدیرعامل یا مدیر مالی (در شرکت های بزرگ) و ارائه گزارش های مورد نیاز به او
- محاسبه بدهی مالیاتی، تهیه اظهارنامه مالیاتی و نظارت بر پرداخت صحیح و به موقع مالیات ها
همانطوری که مشاهده شد ، بخشی از وظایف حسابداران در سمت های مختلف مشابه است و به طور کلی با افزایش سابقه و ارتقاء پست و رتبه شغلی، حجم کارهای تکراری حسابداری همچون ثبت اسناد حسابداری، بایگانی اسناد و کارهای مشابه ، کمتر شده و مسئولیت حسابدار و کارهای تحلیلی او بیشتر می شود.