آهنگسازکیست؟

آهنگ سازی ترکیب و نت نویسی قطعات موسیقی برای اجرای یک نوازنده یا ارکستر می باشد.

آهنگساز شخصی است که آثار موسیقی را تألیف می‌نماید. آهنگساز در حقیقت نویسندهٔ موسیقی است که با احاطهٔ کامل به علم موسیقی، ایده‌های فکری خود را در قالب موسیقی به رشتهٔ تحریر در می‌آورد. آهنگسازی این نیست که شخص صرفا ملودی بسازد؛ بلکه آهنگساز مانند هر حرفهٔ علمی دیگر می‌بایست در مراکز آموزش علمی موسیقی در رشته آهنگسازی تحصیل و از علوم مختلف موسیقی از جمله رهبری ارکستر، سازشناسی، سازبندی، هارمونی، پُلی‌فونی، کنتراپوئن و… ،که لازمهٔ کار آهنگسازی است، آگاه باشد.

هر آهنگساز می‌بایست حداقل یک ساز به خصوص پیانو را به خوبی بنوازد. در حقیقت در دنیای موسیقی به دلیل نیاز به دانش زیاد و گستردگی کار آهنگسازی، از آهنگساز به عنوان دانشنامهٔ موسیقی نام می‌برند.

کار آهنگساز چیست؟

کار آهنگساز بسیار جذاب و در عین حال پیچیده است. آهنگساز تعیین می کند یک ترانه با چه لحنی ، در چه گامی ، با چه صدایی ، در چه دستگاهی و چه سبکی (پاپ ، راک ، رپ ، جاز ، بلوز و …) خوانده شود. اینکه کجای ترانه باید با صدای بلند یا پایین خوانده شود، اوج و فرود ترانه کجا باشد و برخی اوقات انتخاب ترجیع بند (نقطه اوج ترانه که معمولا تکرار می شود) نیز اگر در ترانه مشخص نشده باشد، به اختیار آهنگساز می باشد.

آهنگساز معمولا برای آهنگسازی از ساز استفاده می کند و همزمان می نوازد و لحن و حس خود را روی ترانه اعمال می کند. البته نواختن ساز اجبار نیست چرا که می تواند با تکیه به تبحر خود و شناخت موسیقی بدون استفاده از ساز و تنها با زمزمه و تکرار ترانه ، آهنگسازی کند .

در آهنگسازی حرفه ای مثل ارکسترال، آهنگ ساخته شده به صورت نُت یادداشت می شود و پارتیتور نام دارد. ولی در آهنگسازی های معمولی یا بهتر است بگوییم “ملودی سازی” معمولا نُت نویسی انجام نمی شود و ملودی ساخته شده با ابزاری ضبط و ذحیره می شود. این را می توان نوع غیر حرفه ای از آهنگسازی تلقی کرد.

کار آهنگساز توأم با خلاقیت و تحلیل است. آهنگساز باید فردی خلاق و هنرمند باشد. او باید دانش و شناخت خوبی از عرصه موسیقی داشته و با پشتکار زیاد آثار ارزشمندی را تولید کند.

وظایف آهنگساز

• نوشتن و تولید آهنگ برای ارکسترها، گروه های موسیقی، فیلم ها و تئاتر ها و …

• کسب اطلاع از جدید ترین تغییرات و پیشرفت های صورت گرفته در عرصه موسیقی

• شنیدن انواع آثار آهنگ سازان مختلف (در الهام گرفتن و ایجاد آهنگی جدید بسیار موثر است)

• آموزش آهنگسازی

• اجرای ارکستر ( نوازنده یا رهبر)

• انجام تمرینات مستمر

• همکاری با افرادی از جمله تنظیم کننده، خواننده، نوازنده و …

مهارت و توانمندیهای مورد نیاز آهنگساز

• داشتن علاقه و ذوق هنری

• آشنایی با علم موسیقی

• خلاقیت بالا

• داشتن صبر و پشتکار زیاد

• مهارت های ارتباطی مناسب

تحصیلات لازم برای ورود به شغل آهنگسازی 

علاقه مندان به آهنگسازی می توانند از ابتدا پس از گذراندن دوره ششم ابتدایی در صورت داشتن شرایط لازم و قبولی در آزمون های اولیه، وارد هنرستان های موسیقی شوند. تحصیل در این هنرستان ها  سال طول می کشد و رشته های نوازندگی ساز ایرانی، نوازندگی ساز غربی و آهنگ سازی در آنها آموزش داده می شود. در صورت تمایل افراد می توانند پس از اخذ دیپلم، رشته خود را در مرکز علمی و کاربردی موسیقی ادامه دهند و یا با گذراندن دوره پیش دانشگاهی و قبولی در آزمون کنکور، وارد دانشگاه های کشور شوند. رشته آهنگسازی در دانشگاه های کشور در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد وجود دارد.

شرکت در دوره های آزاد آهنگسازی نیز راه دیگری است که افراد علاقه مند می توانند آن را انتخاب کنند.

آنچه برای ورود به شغل آهنگسازی و موفق شدن در آن مهم است، داشتن علاقه، پشتکار و توانایی جسمی مناسب می باشد.

شخصیت شناسی شغل آهنگساز

در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی های شخصیتی، ارزش ها، علایق، مهارت ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه و … برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم ترین این عوامل ویژگی های شخصیتی می باشد. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فردی ویژگی های منحصربه فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت هستند.

به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ های شخصیتی مختلف در تمام مشاغل هستند و نمی توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ های شخصیتی خاصی هستند که در این شغل موفق می شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ های شخصیتی ای که برای این شغل معرفی می شوند، عموما این کار را بیشتر پسندیده و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته اند.

شخصیت شناسی شغل آهنگساز بر اساس تست MBTI

ENFP  این تیپ شخصیتی از فرآیندهای خلاق و چالشی لذت می برند به خصوص اگر با دیگران در ارتباط باشند. هر چه شرایط و محیط کار منعطف تر باشد، برای آنها مطلوبتر است.

INFP  این تیپ شخصیتی دوست دارد خود و نظراتش را به شکلی خلاقانه ابراز کند و در کار خود آزادی فردی و انعطاف پذیری داشته باشد. بسیاری از INFP ها خود را هنرمند می دانند حتی اگر از این راه امرار معاش نکنند. برخی از آنها معتقدند هنرمندی ویژگی است که در وجود آنها است.

INTP این تیپ شخصیتی از کار خلاق لذت برده و دوست دارد با اشخاص مختلف با زمینه های متفاوت کار کند. او معمولا کار به تنهایی را دوست دارد و ترجیح می دهد با گروه های کوچک که دارای ذوق و استعداد خوب هستند، کار کند.

ISFJ این تیپ شخصیتی توجه زیادی به جزئیات داشته و با زندگی روزمره سروکار دارد.

ESTP این تیپ شخصیتی عاشق هیجان، تفریح و کارهای نشاط آور است. او به اکنون بها می دهد و می خواهد با دیگران سروکار داشته باشد.

ESFP این تیپ شخصیتی از زیبایی شناسی فراوانی برخوردار بوده و دوست دارد هنر خود را برای دیگران به نمایش بگذارد.

آینده شغلی، بازارکار و وضعیت استخدام آهنگساز

استخدام آهنگساز معمولاً در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، آموزش و پرورش، آموزش عالی و صدا و سیما انجام می شود. آهنگساز همچنین می تواند در آموزشگاه های آزاد موسیقی تدریس کند. بسیاری از آهنگسازان نیز به صورت مستقل و خصوصی کار می کنند و به ساخت آهنگ های مختلف می پردازند. برخی از آنها که دارای سرمایه و تجربه کافی هستند، خود اقدام به تاسیس آموزشگاه یا راه اندازی استودیو موسیقی می کنند.

آهنگسازی هنری است که تا حد زیادی به خلاقیت و نوآوری وابسته است. یک اثر وقتی ارزش دارد که از ذوق و تخیل آهنگساز نشات گرفته باشد. ما به آهنگسازان حرفه ای و توانمند نیاز داریم و نه افرادی که تقلید وکپی برداری از آهنگ های دیگران را کار اصلی خود قرار داده اند. متاسفانهآهنگسازان به دلیل نبود قانون کپی رایت در کشور مشکلاتی را در کار خود دارند که امید است با توجه ویژه مسئولان و انجام فرهنگ سازی مناسب، این مشکلات رفع شود.

آهنگسازی که توانمند و قوی باشد و در کار خود پشتکار لازم را داشته باشد، مطمئنا با فرصت های شغلی خوبی نیز روبرو خواهد شد. با توجه به نیاز روحی  و روانی همیشگی انسان ها به موسیقی، نیاز به آهنگسازان خلاق نیز همیشه وجود دارد و تقریبا هیچ گاه نمی توان بازارکار آهنگسازی را اشباع شده تلقی کرد. زیرا متناسب با تنوع علایق و سلایق انسان ها، فرصت های جدید برای کنار هم قراردادن نت های موسیقی و ساخت آهنگ های نو وجود دارد.

وضعیت استخدام آهنگساز در برخی از کشورهای جهان 

 آمریکا – پیش بینی می شود میزان استخدام آهنگساز بین سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰، رشد ۱۰ درصدی داشته باشد. در حالی که این عدد برای متوسط مشاغل ۱۴ درصد خواهد بود.

استرالیا – در بازه زمانی ۵ سال گذشته میزان استخدام آهنگساز رشد منفی ۲۴.۳ درصد داشته است. در حالی که متوسط مشاغل رشد ۷.۸ درصدی داشته اند. پیش بینی ها نشان می دهد در سال های آتی رشد مثبت زیادی در میزان استخدام آهنگساز وجود خواهد داشت.
 

درآمد آهنگساز

آهنگسازی که در بخش دولتی استخدام می شود، متناسب با قانون مدیریت خدمات کشوری درآمد دارد. اما در بخش خصوصی شرایط متفاوت است. معمولا آهنگساز کارهای مختلف انجام می دهد به عنوان مثال در کنار ساخت یک آهنگ سفارشی برای یک نمایش، به کار تدریس در آموزشگاه هم می پردازد. بنابراین با توجه به میزان مهارت، تجربه و کاری که آهنگسازان انجام می دهند، درآمدهای متفاوتی نیز دارند.

بدیهی است آهنگسازی که خلاقیت و توانمندی خود را در کارهایش پیاده کند، موفق تر بوده و درآمد بیشتری نیز خواهد داشت.

البته تعدادی از آهنگسازان در خصوص درآمد و تامین هزینه خود با مشکلاتی روبرو هستند که برخی از این مشکلات به عدم حمایت کافی از سوی مسئولان ارتباط دارد. امید است با توجه ویژه و تلاش مسئولان گام های موثری در جهت رفع این مسایل و تامین رفاه بیشتر برای قشر آهنگسازانبرداشته شود.

میزان درآمد آهنگسازان در برخی از کشورهای جهان

آمریکا – متوسط درآمد سالانه آهنگساز در سال ۲۰۱۳، ۴۸.۵۰۰ دلار می باشد. قابل ذکر است که اختلاف بین کم ترین (۱۵.۴۰۰ دلار) و بیشترین درآمد (۲۸۹.۰۰۰دلار) در این شغل زیاد است.

انگلستان – متوسط درآمد آهنگساز در سال ۲۰۱۳، معادل ساعتی ۱۸ دلار آمریکا می باشد.

کانادا – متوسط درآمد سالانه آهنگساز در سال ۲۰۱۳، معادل ۴۵.۰۰۰ دلار آمریکا می باشد.