صنعت رباتیک چیست؟

امروزه کمتر صنعتی است که در آن از ربات استفاده نشود . بازوهای رباتیکی که بدون استراحت قطعات و محصولات را از نقطه ای به نقطه ی دیگر جا به جا می کنند، ربات های جوشکار ، ربات های رنگرز ، ربات های بسته بند ، ربات های تراشکار ، ربات های چاپگر ، ربات های کنترل کیفیت ، ربات ها سوراخکار ، ربات های کنترل دما ، ربات های هشدار دهنده ی نشت گاز ، ربات های غربال ، سانتریفوژهای خودکار و … همه مثال هایی از ربات ها در صنعت هستند .

کارخانه ها برای افزایش سرعت و کیفیت و دقت و هزینه ی پایین تر به سمت رباتیکی کردن تمامی قسمت های کارخانه پیش می روند و در بعضی از قسمت ها که برای انسان خطرناک است مانند جوشکاری و رنگ پاشی و سموم شیمیایی و …. ناچار به استفاده از ربات می شوند.

پیش بینی می شود که یکی از ده صنعت برتر آینده رباتیک باشد. امروزه کاربرد محصولات رباتیک از محدوده کارخانجات فراتر رفته و در حال تسری به کاربردهای روزمره است.

مهندس رباتیک کیست؟

مهندس رباتیک فردی است که پاسخگوی نیاز صنعت در تحقیق و توسعه، طراحی، تولید، نگهداری و تعمیرات ربات ها می باشد. کار مهندس رباتیک ارتباط زیادی با مهندسی مکانیک، مهندسی کامپیوتر و مهندسی الکترونیک و علوم کامپیوتر دارد.

مهندس رباتیک باید برای ساخت روبات ها در این علوم مهندسی مرتبط مسلط باشد به عنوان مثال باید در برنامه نویسی و تنظیم الگوریتم بهینه، طراحی مدارهای الکتریکی و الکترونیکی، طراحی کامپیوتری مدارها، طراحی سیستم آئرودینامیکی و … تبحر و تسلط کافی داشته باشد. مهندس رباتیک به کسب و کارهای مختلف راه حل های خودکار و اتوماتیک ارائه می کند تا بتوانند کاراتر کار کنند. کار دیگر مهندس رباتیک رفع مشکلات موجود در برنامه های روبات ها و ارائه خدمات فنی به مشتریان است.

رباتیک زمینه ای است که به سرعت در حال رشد است. یکی از زمینه های اصلی آن بخش تحقیقات است. بنابراین در بخش رباتیک به متخصصانی نیاز است که تحقیقات کرده ، مفاهیم و کاربردهای جدید را یافته و راه های پیشرفت مفاهیم و کاربردهای موجود را بیابند. می توان گفت مهندسی رباتیک زمینه ای جذاب برای آنانی است که در حوزه تکنولوژی علاقه و استعداد خوبی دارند.

کار مهندس رباتیک در این بخش، تحقیق و توسعه طرح ها، ساخت نمونه روبات ها و بررسی کاربردهای مختلف آنها از حوزه های نظامی و خودرو تا حوزه پزشکی می باشد. همچنین مهندس رباتیک روبات های موجود و توانمندی هایشان را ارتقا داده و اصلاحات لازم را روی آنها انجام می دهد.
 

تیپ شخصیتی مناسب مهندس رباتیک

برخی از شخصیت های مناسب مهندسی رباتیک بر اساس شخصیت شناسی MBTI

INTJ این تیپ شخصیتی توان پژوهش و برنامه ریزی مستقل داشته و منطقی می باشد. او به کمک شم خود توان دیدن و در نظر گرفتن همه راه حل های ممکن و خلاقانه را دارد.

ESTJ این تیپ شخصیتی دوست دارد با چیزهای ملموس و واقعی سر و کار داشته باشد. او می تواند بر اساس استدلال های قیاسی خود به علت و معلول ها پی برده و نتیجه گیری کند.همچنین علاقه دارد در واحدهای سازمان یافته در سمت های ارشد و مدیریتی کار کند.

ISTJ  این تیپ شخصیتی از دقت بالایی برخوردار است و دارای مهارت های فنی خوبی می باشند.

ESTP این تیپ شخصیتی از اطلاعات فنی خوبی برخوردار بوده و به خوبی می تواند با ابزارهای مختلف کار کند. او بیشتر مایل است برای خود کار کند.

ISTP این تیپ شخصیتی به رشته های فنی و فهمیدن چرایی و چگونگی کار کردن اشیا علاقه دارد. او مشاهده کننده خوبی بوده و به جزئیات و واقعیات توجه زیادی دارد. استفاده از تحلیل های منطقی به خوبی در کار این تیپ شخصیتی مشهود است.

مهارت های مهندس رباتیک

یک مهندس رباتیک متخصص باید دارای مهارت های زیر باشد:

• خلاقیت و نوآوری – این مهارت یکی از ابزار اولیه و اصلی برای این شغل است.

• تجسم و تخیل

• داشتن علاقه و تسلط در حوزه های مکانیک، الکترونیک و کامپیوتر

• دقت زیاد و توجه به جزئیات

• آشنایی با مباحثی از جمله سیستم های خودکار، تولید، طراحی، فرآیندهای تولید، مواد اولیه، کنترل کیفیت و … – زیرا بسیاری از مهندسان روباتیک در صنایع مختلف تولیدی و … مشغول به کار می شوند.

• توان شناسایی نیازهای مشتریان و پیش بینی کاربردهای آینده روبات ها در هنگام طراحی و ساخت آنها

• روابط عمومی خوب برای برقراری ارتباط مناسب با کارفرماها، همکاران و مشتریان – مهندس روباتیک باید بتواند با تکیه بر این توانایی خود نیاز مشتریان یا کارفرمایان را به خوبی شناسایی کرده و همچنین به راحتی ایده ها و طرح های خود را برای دیگران توضیح دهد.

• توان تحلیل اطلاعات پیچیده

• توان حل مساله

مهارت های نرم افزاری مهندس رباتیک

یکی از مهم ترین مهارت های لازم برای مهندس رباتیک، تسلط بر نرم افزارهای تخصصی حوزهمهندسی رباتیک است. اگر به بررسی اجمالی آگهی های استخدامی مهندس رباتیک بپردازید، متوجه خواهید شد اکثر کارفرماها، شرکت ها و سازمان ها یکی از شرایط جذب مهندس رباتیک را تسلط بر نرم افزارهای مربوط به حوزه مهندسی رباتیک قرار داده اند.

بنابراین اگر می خواهید در شغل مهندسی رباتیک موفق باشید، راحت تر و سریع تر بتوانید شغل مناسب و پردرآمدی را در این حوزه رقابتی پیدا کنید و یا اگر شاغل در این حوزه هستید و می خواهید سریع تر پیشرفت کنید، مطمئن باشید یادگیری نرم افزارهای تخصصی مهندسی رباتیکیکی از راه های اصلی و مطمئن برای شماست.

برخی از مهم ترین نرم افزارهای تخصصی و کاربردی مهندسی رباتیک عبارتند از :

• Webots (نرم افزار شبیه سازی رفتار یک ربات در محیط واقعی)

• RobotWorks

• Microsoft Robotics

•  Solidworks : نرم‌افزار طراحی قطعات 

•  Catia: نرم‌افزار طراحی قطعات

• ADAMS

• Ansys: نرم‌افزاری برای تحلیل مهندسی قطعات در تحلیل‌های دینامیکی

• Cosmos: نرم‌افزار تحلیل نیروها و تنش‌ها

• Matlab : نرم‌افزاری برای نوشتن برنامه و محاسبات ریاضی در مهندسی

• Proteus

•  Protel 

• Orcad 

• LabVIEW 

• PicBasic

• bascom

• wincc

رشته مهندسی رباتیک

علاقه مندان به شغل مهندسی رباتیک باید در رشته مهندسی رباتیک در دانشگاه های کشور تحصیل کنند. این افراد می توانند در سطح کارشناسی ارشد در رشته مهندسی رباتیک یا مهندسی کامپیوتر - هوش مصنوعی گرایش رباتیک و در سطح دکتری در رشته هوش ماشین و رباتیک (از زیر مجموعه های مهندسی برق) ادامه تحصیل دهند.

فرصت های استخدام مهندس رباتیک

مهندس رباتیک می تواند در صنایع خودرو، هوافضا، تولید تجهیزات الکترونیکی، هسته ای، معدن، نساجی، کامپیوتر، کشاورزی و بسیاری زمینه های دیگر کار کند. علاقه مندان به مشاغل آموزشی وپژوهشی می توانند با کسب مدارک عالی در این حوزه، در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی تدریس کنند. از آنجا که رشته مهندسی رباتیک جدید است، تعداد اساتید محرب و متخصص در این حوزه در کشور محدود می باشد. بنابراین فرصت های شغلی خوبی در بخش آموزش عالی وجود دارد.

مشکلات مهندسی رباتیک در ایران

امروزه بسیاری از صنایع کشور از جمله کارخانه هایی مانند فولاد ، خودروسازی ، مواد غذایی و …تقریبا تمام اتوماتیک هستند. اما متاسفانه تمام ربات های آن وارداتی است و حتی در برخی  موارد نصب و کنترل و تعمیر آنها بر عهده ی متخصصان خارجی می باشد. شرکت های فعال داخلی در حوزه رباتیک صرفا به واردات و در برخی از موارد تعمیرات روبات ها می پردازند.

علیرغم شرکت فعال گروه های دانش آموزی و دانشجویی در مسابقات مختلف روباتیک و کسب مقام های برتر، توجه کافی و هدفمند به استفاده ازاین نیروها در صنایع و بخش های مختلف کشور برای طراحی، تولید و تعمیر و نگهداری داخلی روبات های مورد نیاز نمی شود. در سال های قبل این مسابقات فقط در حد کسب یک مقام بوده ، نه ارتباطی با صنایع کشور داشته و نه تاثیری در تبدیل کردن ایران به یکی از قطب های رباتیک ایران. کشوری مثل ژاپن که به صورت فعال در بحث تحقیقات روباتیک کار می کند و به دنبال ساخت روبات های انسان نما است، از لحاظ صنعتی و تولید روبات نیز بسیار پیشرفت کرده است تا جایی که یکی از بزرگترین صادرکننده های روبات در جهان می باشد.

از دیگر مشکلاتی که در این حوزه وجود دارد، عدم شناخت و آگاهی لازم مردم به خصوص کارفرمایان و صاحبان صنایع از شغل مهندسی رباتیک است. به عنوان مثال برخی از کارفرمایان هنوز اطلاعات کاملی از رشته مهندسی رباتیک و توانمندی های یک مهندس رباتیک ندارند و در استخدام های خود از مهندسان دیگر مانند برق و مکانیک استفاده می کنند.

در کنار این موارد حوزه رباتیک در جهان و ایران یک بخش جدید و رو به رشد است. در کشور ما نیز چند سالی است که رشته تخصصی مهندسی رباتیک ایجاد و فارغ التحصیلانی را به بازارکار ارائه کرده است. البته در بخش آموزش ضعف هایی وجود دارد که برای پیشرفت حوزه رباتیک باید رفع شود. یکی از مهم ترین آنها تعداد محدود دانشگاه های دارنده رشته مهندسی رباتیک (مثلا صرفا در شهرستان ها و نه در دانشگاه های مادر کشور در دوره کارشناسی مهندسی رباتیک) می باشد.

درآمد و حقوق مهندس رباتیک

اطلاعات و آمار دقیقی از میزان حقوق و دستمزد مهندس رباتیک در کشور در دسترس نمی باشد. در بخش دولتی معمولا روال پرداخت برای مهندس رباتیک مانند برخی از مهندسان از جمله مکانیک، برق و … در دولت است و مطابق قوانین موجود و مشخص در سیستم های دولتی می باشد.

در بخش خصوصی میزان حقوق و درآمد مهندس رباتیک متفاوت است. در بخش خصوصی عواملی مانند داشتن تجربه و تحصیلات مرتبط، تخصص و مهارت بالا و آشنایی با سیستم ها و نرم افزارهای کامیپوتری، در استخدام مهندس رباتیک و تعیین میزان حقوق و دستمزد او بسیار مهم و کلید می باشند.

میزان درآمد مهندس رباتیک در برخی کشورهای جهان عبارتند از :

آمریکا –  متوسط درآمد سالیانه مهندس رباتیک در سال ۲۰۱۳، حدود ۷۱.۰۰۰ دلار می باشد.

انگلستان – متوسط درآمد سالیانه مهندس رباتیک حدود ۵۸.۷۰۰ دلار آمریکا در سال ۲۰۱۳ می باشد.