آشنایی با کار پژوهشگر علوم کامپیوتر

کار پژوهشگر کامپیوتر کشف فناوری های نو و یافتن کاربردهای جدید فناوری های موجود در حوزه کامپیوتر می باشد. او مشکلات پیچیده محاسباتی در حوزه های تجارت، علم، پزشکی و سایر حوزه ها را بررسی و حل می کند.

در مجموع علوم رایانه یا علوم کامپیوتر‏ به مجموعه فنون و رشته‌هایی گفته می‌شود که به زیربناهای نظری، روش‌های طراحی، ساخت و چگونگی استفاده از رایانه می‌پردازند. پرسش اساسی در علوم کامپیوتر این است که: ” چه چیزی می‌تواند (به نحوی کارآمد) خودکار انجام شود؟

عموماً مردم عامی، بین علوم رایانه و سایر امور مرتبط با رایانه که اغلب مایه‌ای برای کسب درآمد هستند، تمایزی قایل نمی‌شوند و یا فکر می‌کنند علوم رایانه با تجربیات روزمره آن‌ها در کار با رایانه، مانند گشت‌زنی در اینترنت، انجام بازی‌های رایانه‌ای و مانند این‌ها، تفاوتی ندارد. حال آنکه علوم رایانه بیشتر به فهم و بررسی خصوصیاتی می‌پردازد که برنامه‌ها بر پایه آن‌ها ساخته شده‌اند و بر مبنای این فهم و درک، به ایجاد برنامه‌های جدید و یا بهبود برنامه‌های پیشین می‌پردازند.

پژوهشگران کامپیوتر الگوریتم های کامپیوتر -که اساس کار کامپیوتر هستند-  را ایجاد و توسعه می دهند. برخی کارکردهای کامپیوتر بسیار مشکل بوده و نیازمند الگوریتم های پیچیده می باشد. این پژوهشگران بر آنند که این دستور العمل ها را به منظور افزایش کارآیی سیستم کامپیوتری تسهیل کنند.

کار پژوهشگر کامپیوتر منجر به پیشرفت و افزایش کارآیی در زمینه های بسیاری از جمله تکنولوژی شبکه بهتر، سرعت محاسباتی بالاتر و امنیت اطلاعاتی بیشتر می شود. عموما این پژوهشگران بیشتر در سطح تئوریک و نظری کار می کنند. افراد این حوزه معمولا یا کارهای تحقیقاتی کرده و یا تدریس می کنند. محققانی که تدریس می کنند، بر مباحث تئوریکی کامپیوتر متمرکز هستند، در حالی که برای سازمانهای علمی و بازرگانی در حوزه پروژه های سودآور کار می کنند. برخی از پژوهشگران این حوزه با مهندسان برق، مهندسان سخت افزار کامپیوتر و سایر متخصصان در انجام پروژه های چند رشته ای همکاری دارند.

یک پژوهشگر کامپیوتر معمولا به صورت تمام وقت در سازمان های دولتی یا مراکز تحقیقاتی یا آموزشی کار می کند. البته این شغل در ایران هنوز رسمیت و عمومیت پیدا نکرده و به دلیل ضعف پژوهش و تحقیقات در دانش های بنیادین در کشور، دانشمندان و محققان کامپیوتر به صورت پاره وقت و اغلب پروژه ای در این حوزه مشغول فعالیت می باشند. اما کشورهای توسعه یافته و آنهایی که به صورت گسترده در علوم مختلف کامپیوتر تحقیق و پژوهش می کنند، از حضور متخصصان و پژوهشگران نخبه کامپیوتر در کشورشان استقبال خوبی می کنند.

مسئولیت ها و وظایف پژوهشگر کامپیوتر

• کشف مباحث بنیادین در حوزه محاسبات و ایجاد تئوری ها و مدلهایی برای نشان دادن آنها

• کمک به دانشمندان و مهندسان در حل مسائل پیچیده محاسباتی

• کشف زبانها، ابزار و روشهای محاسباتی جدید برای بهبود روشهای کار با کامپیوتر

• توسعه و بهبود سیستم های نرم افزاری که به عنوان  مبانی تجربه محاسباتی مدرن مطرح می باشند

• طراحی آزمایشاتی برای تست عملکرد سیستم های نرم افزاری طراحی و تولید شده

• تحلیل نتایج  آزمایشات و نتیجه گرفتن از آنها برای بهبود کارایی نظریه ها و یا سیستم های تولید شده

• آموزش نتایج به دست آمده از آزمایشات و تحقیقات به دانشجویان دانشگاه ها و سایر مراکز علمی و پژوهشی

دانش و مهارت مورد نیاز پژوهشگر علوم کامپیوتر

• مهارت های ریاضی پیشرفته

• مهارت های تحلیلی به منظور تحلیل داده های بسیار پیچیده و توان تمرکز بر آنها برای رسیدن به نتیجه مورد نظر

• مهارت تفکر بحرانی به منظور استفاده از آن در زمان های بحرانی همچون حمله سایبری به سیستم های پایه کامپیوتری و توان ارائه نظریات مناسب برای جلوگیری از آن

• توجه به جزئیات – زیرا هر جزء بسیار کوچک از این علم می تواند تأثیر بسیار بزرگی بر نتایج کار داشته باشد.

• نبوغ و ابتکار – زیرا محصول اصلی کار پژوهشگران کامپیوتر تولید و ارائه نظریه ها، ابزارها، سیستمها و در مجموع محصولات جدید و نوآورانه است و همه اینها نتیجه کار، نبوغ و ابتکار گروه مربوطه می باشد.

تحصیلات مورد نیاز و نحوه ورود به شغل پژوهشگر علوم کامپیوتر

برای کار کردن به عنوان یک پژوهشگر کامپیوتر باید دارای مدارک تخصصی مرتبط از جمله کارشناسی علوم کامپیوتر، کارشناسی ارشد علوم کامپیوتر و دکترای علوم کامپیوتر باشید. البته داشتن مدارک تحصیلی عالی در یافتن شغل مناسب و کسب موفقیت در آن بسیار موثر است.

شخصیت شناسی پژوهشگر علوم کامپیوتر

در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی های شخصیتی، ارزش ها، علایق، مهارت ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه و … برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم ترین این عوامل ویژگی های شخصیتی می باشد. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فردی ویژگی های منحصربه فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت هستند.

به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ های شخصیتی مختلف در تمام مشاغل هستند و نمی توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ های شخصیتی خاصی هستند که در این شغل موفق می شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ های شخصیتی ای که برای این شغل معرفی می شوند، عموما این کار را بیشتر پسندیده و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته اند.

شخصیت شناسی پژوهشگر علوم کامپیوتر بر اساس تست MBTI :

INTJ این تیپ شخصیتی از توانایی درک سیستم های پیچیده و منطقی برخوردار است. او می تواند با کمک خلاقیت خود سیستم های جدید ایجاد کند.

INTP این تیپ شخصیتی در تحلیل مسایل و ارائه راه حل های مبتکرانه (که از لازمه های این شغل است) تبحر زیادی دارد. او از کار در زمینه های فنی و حل مسایل پیچیده لذت می برد.

ISTJ   این تیپ شخصیتی از دقت بالایی برخوردار است و دارای مهارت های فنی خوبی می باشد. او معمولا زمان زیادی را برای کار خود می گذارد و از کارهای فردی و نیازمند به تمرکز بالا لذت می برد.

وضعیت استخدام پژوهشگر علوم کامپیوتر و بازار کار این شغل

استخدام پژوهشگر کامپیوتر در کشورهای توسعه یافته معمولا در شرکت های طراحی سیستم های کامپیوتر و یا شرکت های تحقیق و توسعه علمی می باشد اما در ایران به دلیل عدم حضور شرکت های بزرگ و توسعه یافته خصوصی در حوزه تحقیقات پایه کامپیوتر، معمولا این متخصصان باید در سازمان های زیرمجموعه دولت از جمله سازمان های نظامی فعالیت کنند.

درآینده در صورتی که سیاست دولتمردان ایران در راستای ورود و حضور در این حوزه باشد، قاعدتا متخصصین زیادی برای کار در مراکز تحقیقاتی مورد نیاز خواهند بود.

وضعیت استخدام پژوهشگر کامپیوتر در برخی از کشورهای جهان 

آمریکا – پیش بینی می شود میزان رشد استخدام این شغل بین سالهای ۲۰۱۲ تا ۲۰۲۲ به میزان ۱۵درصد رشد داشته باشد. در حالی که متوسط رشد همه مشاغل۱۱ درصد خواهد بود.

درآمد پژوهشگر کامپیوتر

متخصصانی که در بخش ها و سازمان های دولتی فعالیت می کنند، مطابق با قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق دریافت می کنند. در سایر موارد نیز میزان دانش و تحصیلات، تجربه و توانمندی های فرد، در یافتن شغل (علیرغم محدود بودن فرصت های شغلی) و کسب درآمد مناسب او بسیار موثر است.

در جدیدترین پژوهش صورت گرفته در اواخر سال ۱۳۹۲ توسط تعدادی از متخصصان شغلی کشور، گروه های مختلف شغلی که در سازمان یا شرکتی استخدام بودند، از نظر درآمدی مورد بررسی قرار گرفته اند. بر این اساس متوسط حقوق و درآمد متخصصان تحقیق و توسعه در سمت های مختلف شغلی و در رده های مختلف سازمانی (کارشناس، سرپرست و مدیر) استخراج شده است.

پژوهشگر کامپیوتر در سازمان یا شرکتی که فعالیت می کند، عموما به عنوان متخصص تحقیق و توسعه در سمت های مختلف مانند کارشناس تحقیق و توسعه، پژوهشگر، مشاور، مدیر طرح و برنامه و … فعالیت می کند.

 همچنین از آنجا که تجربه و سابقه کاری یکی از عوامل موثر در تعیین حقوق و درآمد هر فردی از جمله پژوهشگر کامپیوتر می باشد، در بخش دیگری از این پژوهش، درآمد این متخصصان از نظر سابقه کاری در رده های مختلف سازمانی مورد بررسی قرار گرفته است

درآمد پژوهشگر کامپیوتر در برخی از کشورهای جهان 

آمریکا – متوسط درآمد سالیانه این شغل در سال ۲۰۱۰، ۱۰۰.۶۶۰دلار و برای همه مشاغل ۳۳.۸۴۰ دلار بوده و مطابق با آخرین آمارها سالانه ۱۰۲.۲۰۰ دلار می باشد.