آشنایی با هنر طراحی مد

طراحی مد، هنر استفاده از طراحی و زیبایی شناسی در تولید پوشاک، کیف،کفش و زیورآلات است. طراحی مد متاثر از فرهنگ‌ها و آداب و رسوم جوامع مختلف بوده و به اندازه همین تفاوت‌ها دارای تنوع بالایی است. تاریخچه رسمی طراحی مد و لباس به ابتدای قرن نوزدهم زمانی که طراحان به طراحی لباس برای مجالس اشرافی می پرداختند بر می گردد.

طراح مد و لباس کیست؟ کار طراح مد و لباس چیست؟

به هنرمندانی که در عرصه پوشاک، کیف، کفش و… با طرح‌های ابداعی‌شان تاثیر بسزایی در صنعت مد در یک دوره خاص زمانی دارند، «طراح مد و لباس» گفته می‌شود. کار طراح مد و لباس در بیانی ساده همچنان که از نامش پیداست، طراحی مدل های لباسها، کفش ها، کیف ها و … است. طرح های او یا بدیع و نو بوده و یا اینکه با تغییر در طرح های موجود در بازار بوجود آمده است. هر طراح مد و لباس حرفه ای معمولا در بخش خاصی تخصص دارد مانند لباس های مردانه، لباس های زنانه، لباس های ورزشی و….

طراح مد و لباس باید دید خوبی نسبت به رنگ ها و اشکال داشته و در هنر دوخت و برش متبحر باشد. او باید از آخرین تحولات و تغییرات در دنیای مد اطلاع داشته و جامعه خود را به خوبی شناخته و از نیاز و علایق آن آگاه باشد تا بتواند متناسب با نیاز و علایق آنها مدهای زیبا و مورد پسندی را ارائه دهد.

برخی از طراحان مد و لباس به صورت فردی و برخی به صورت گروهی و تیمی کار می کنند. مشتریان آنها متفاوت هستند. گاهی یک فرد خاص (مانند یک بازیگر، ورزشکار، سیاستمدار و…) به صورت دوخت سفارشی و گاهی عموم مردم، مشتریان آنها می باشند. طراح مد و لباس معمولا در کار خود با کارشناسان فنی مربوطه و با تولید کنندگان ارتباط کاری نزدیکی دارد.  برخی از طراحان لباس وارد حوزه سینما وتلویزیون شده و به طراحی لباس برای بازیگران می پردازند.

ساعات کار و محل کار طراح مد و لباس

طراح مد و لباس اگر در استخدام جایی باشد، مطابق با ساعت کاری معمول فعالیت می کند. ولی طراحان لباس مستقل ساعت کاری معین و منظمی ندارند. آنها گاهی باید ساعت ها به صورت فشرده کار کنند تا بتواند طبق زمانبندی سفارشات مشتریان را تحویل دهند.

محل کار طراح مد و لباس معمولا در دفاتر کاری یا کارگاه ها می باشد ولی گاهی باید برای ملاقات با تولیدکنندگان یا مشتریان خاص نزد آنها رود. طراح مد و لباس در صورت لزوم برای رسیدن به ایده های جدید، آگاهی از علایق افراد و  دیدن جدیدترین مدها باید به گالری های هنری، نمایشگاه های مد و لباس و سایر مکان های مرتبط در کشور و یا حتی سایر کشورها برود.

مشکلات طراحی مد و لباس در ایران

شغل طراحی مد و لباس در کشور ما هنوز به درستی تعریف نشده و  تولید کنندگان پوشاک و مسئولین دولتی به اندازه کافی به آن بها نمی دهند. در کشورهای غربی این شغل یکی از مهم ترین و پردرآمدترین مشاغل محسوب شده و تبدیل به یک صنعت شده است. در ایران به دلیل وجود محدودیت های دینی در بحث پوشش، وجود طراحان مد و لباس توانمند که بتوانند متناسب با فرهنگ و آیین ما طرح های نو و جذابی را ارائه دهند، بسیار ضروری است. البته طراحان و شرکت های طراح معدودی در کشور فعالیت می کنند، اما نسبت به نیاز بازار ایران و طرح های متنوع و جذابی که از سوی سایر کشورها وارد کشور ما می شوند، بسیار محدود و ناکافی هستند.

در سال های اخیر نمایشگاه های مختلف مد و لباس در ایران برگزار شده است که متاسفانه عموماً فاصله زیادی با نیازهای موجود در بازار مد کشور داشته اند. در بسیاری از آنها محصولات ارائه شده، به نمایش چند مدل چادر و مانتوی محدود خلاصه شده است. بخش بزرگی از بازار مد و لباس در دنیا به پوشاک مردان، کودکان، کیف و کفش، زیورآلات و … مربوط می شود که تقریبا همه آنها در بازار مد و لباس داخلی، نادیده گرفته شده اند.

وظایف طراح مد و لباس

• تحلیل و پیش بینی علایق و سلایق آینده مردم در حوزه نوع پارچه ها، رنگ ها و اشکال

• کشیدن طرح های لباس ها، کفش ها و … به صورت دستی یا با کمک نرم افزارهای کامپیوتری

• انتخاب رنگ، پارچه، لوازم تزئینی و سبک مناسب برای هر طرح

• تهیه نمونه های اولیه

• تخمین هزینه مواد و تولید

• یافتن تامین کنندگان مواد اولیه

• نظارت بر تولید طرح ها

• ارائه نمونه ها به افراد و مراکز مرتبط مانند سرمایه گذاران، تولید کنندگان و…

 دانش و مهارت مورد نیاز طراح مد و لباس

• خلاقیت – از عناصر اصلی برای رسیدن به ایده ها و طرح های جدید، داشتن خلاقیت است.

• دید مناسب نسبت به رنگها، زمینه ها و اشکال

• اطلاع از ویژگی های مواد، پارچه ها، چگونگی کاربرد آنها و فرایند تولید انواع پوشاک

• مهارت های طراحی و  فنی مانند دوخت و برش

• مهارت های ارتباطی مناسب و توانایی بررسی گرایش ها و تمایلات مشتریان

• توانایی استفاده از برنامه های طراحی کامپیوتری

• توانایی کار تیمی – برای همکاری با تولید کنندگان، مشتریان و…

• شم تجاری – به خصوص برای طراحانی که به صورت آزاد و مستقل کار می کنند.

تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل طراح مد و لباس

برای ورود به این شغل، علاقمندان باید دانش و تخصص لازم را کسب کنند. بنابراین می توانند یا در رشته های مرتبط موجود در دانشگاه های کشور شامل طراحی لباس در علمی و کاربردی و طراحی لباس در گروه هنر تحصیل کنند و یا در آموزشگاه های آزاد دوره های طراحی مد و لباس را بگذرانند.

دانش آموزانی که به این شغل علاقه زیادی دارند، می توانند پس از گذراندن سال اول متوسطه وارد رشته طراحی و دوخت در فنی و حرفه ای شوند و در صورت تمایل در دانشگاه ادامه تحصیل دهند.

کسب تجربه و داشتن ایده های نو و خلاقانه از مولفه های اصلی یک طراح مد و لباس موفق است.

شخصیت شناسی طراح مد و لباس

در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی های شخصیتی، ارزش ها، علایق، مهارت ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه و … برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم ترین این عوامل ویژگی های شخصیتی می باشد. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فردی ویژگی های منحصربه فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت هستند.

به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ های شخصیتی مختلف در تمام مشاغل هستند و نمی توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ های شخصیتی خاصی هستند که در این شغل موفق می شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ های شخصیتی ای که برای این شغل معرفی می شوند، عموما این کار را بیشتر پسندیده و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته اند.

شخصیت شناسی طراح مد و لباس بر اساس تست MBTI

INFJ    این تیپ شخصیتی در خلق آثار منحصر به فرد با کمک خلاقیت و ایده های خود توانا است. او با هنر می تواند خود را ابراز و اغلب بر دیگران تاثیر بگذارد. کار به صورت مستقل و داشتن کنترل روی آن، از موارد مهم برای این تیپ شخصیتی می باشد.

ENFP  این تیپ شخصیتی از فرآیندهای خلاق و چالشی لذت می برند به خصوص اگر با دیگران در ارتباط باشند. هر چه شرایط و محیط کار منعطف تر باشد، برای آنها مطلوبتر است. آنها به تنهایی و مستقل هم به خوبی می توانند کار کنند ولی باید با دیگران تبادل نظر داشته باشند.

ISFP این تیپ شخصیتی کار با دست و استفاده از حواس پنجگانه خود در کار را دوست دارد. او به کارهای منعطف و بدور از ساختار و مقررات زیاد علاقه دارد.

وضعیت استخدام طراح مد و لباس و بازار کار او

انواع شرکت های طراحی، تولید و عرضه پوشاک، کیف و کفش، زیورآلات و… از مکانهای استخدام طراح مد و لباس به شمار می روند. همچنین آنهایی که به استخدام طراح مد و لباس علاقه مند نیستند می توانند به صورت آزاد و مستقل کار کنند و در صورت داشتن تجربه، تبحر و سرمایه کافی نیز می توانند شرکت های طراحی یا تولید لباس راه اندازی کنند.

طراحان مد و لباس در کشور با مسایل و مشکلاتی روبرو هستند که برخی از آنها عبارتند از :

• نبود جایگاه مناسب و تعریف شده برای شغل طراحی مد و لباس در کشور

• نبود ارتباط مناسب بین طراحان و تولیدکنندگان

• نبود قانون کپی رایت برای طراحان

• عدم حمایت کافی طراحان از سوی مسئولان

• کپی برداری از بسیاری از نمونه کارهای خارجی برای طراحی های داخلی و بومی

• نبود امکان ادامه تحصیل در مقاطع تحصیلات تکمیلی در رشته طراحی لباس

 
در خصوص وضعیت بازارکار و میزان استخدام طراح مد و لباس در ایران آمار دقیقی در دسترس نمی باشد. با توجه به مشکلات ذکر شده در این حوزه و روند فعال روبه رشد مدها و مدل های خارجی، شاید بتوان گفت شرایط کار در این حوزه در ایران کمی سخت و نیاز به انگیزه، تلاش و پشتکار زیادی دارد. البته حمایت های سازمان ها و بخش های مسئول در این بخش، در رفع مشکلات و بهتر شدن بازارکار آن، بسیار موثر است. 

وضعیت استخدام این شغل در برخی کشورهای جهان

آمریکا - پیش بینی می شود بین سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ در آمریکا میزان استخدام طراحان مد رشدی نداشته و تغییری نخواهد کرد. این درحالی است که متوسط میزان رشد برای همه مشاغل حدود ۱۴ درصد خواهد بود.

استرالیا – میزان استخدام در این شغل در استرالیا در بازه زمانی ۵ سال گذشته در مقایسه با رشد متوسط همه مشاغل (۱۰.۲ درصد)، ۲۷ درصد رشد داشته است. برای سال های آینده نیز میزان رشد زیادی برای این شغل در استرالیا پیش بینی شده است.

میزان درآمد طراح مد و لباس در برخی از کشورهای جهان

آمریکا - متوسط درآمد سالیانه در سال ۲۰۱۰، ۶۴.۵۳۰ دلار (متوسط درآمد همه مشاغل ۳۳.۸۴۰دلار) و مطابق با آخرین آمارها در سال ۲۰۱۳، ۶۵.۳۰۰ دلار بوده است.

استرالیا - میزان درآمد سالانه حدود ۵۷.۶۰۰ دلار ( قبل از کسر مالیات) می باشد.

انگلستان – میزان درآمد سالانه برای افراد تازه کار حدود ۲۴.۳۰۰ دلار و برای افراد با تجربه بین۳۴.۰۰۰ تا ۹۱.۰۰۰ دلار و یا بیشتر می باشد. طراحان مستقل و آزاد هم با توجه به نوع کارشان، درآمدهای متفاوتی دارند.