مهندسی برق یکی از مشاغل مهم و کلیدی صنعت برق و مخابرات به شمار می رود.

انرژی یکی از مهم ترین سرمایه های هر کشور به حساب می آید. در میان آنها نیز انرژی برق از اهمیت ویژه ای برخوردار است تا جایی که میزان تولید و مصرف آن در بخش تولید از  شاخص های رشد اقتصادی کشورها محسوب می شود.

داشتن تحصیلات دانشگاهی و آکادمیک از الزامات ورود به شغل مهندسی برق می باشد. در کشور ما گرایش های تخصصی مختلفی برای مهندسی برق تعریف شده است که اگر فارغ التحصیلان مهندسی برق متناسب با گرایش تخصصی خود مشغول به کار شوند، مطمئنا بازدهی بیشتری خواهند داشت. در ادامه توضیحی در مورد زمینه های شغلی این گرایش ها ارائه می شود.

کار مهندس برق در شاخه های مختلف مهندسی برق

برای آشنایی با کار مهندس برق لازم است ابتدا شاخه های مختلف مهندسی برق را به طور مختصر بشناسید و با گرایش ها و تخصصهای هر یک اندکی آشنا شوید.

گرایش مخابرات یکی از گرایش های مهندسی برق است که خود دارای چند زیرگرایش است. یکی از آنها گرایش سیستم می باشد. مهندس مخابرات با این گرایش در زمینه طراحی سیستم های مخابراتی جهت ارتباط اطلاعاتی (مانند شبکه های ارتباطی بانک ها)، سیستم های رادار و جنگ الکترونیک (به خصوص در زمینه های نظامی) و نصب و راه اندازی شبکه های ارتباط از راه دور (مانند موبایل) تخصص دارد. در گرایش دیگر که میدان است،مهندس مخابرات تسلط کافی در طراحی اجزای فرستنده – گیرنده های مخابراتی مانند طراحی آنتن‌ها ، طراحی موج بر و شبیه سازی آن‌ها دارد. گرایش آخر، رمز، تهیه‌ پروتکل های مخابرات امن، تست و ارزیابی میزان امنیت شبکه‌های مخابراتی از تخصص های مهندس مخابرات در این حوزه است.برای مهندس برق با گرایش مخابرات فرصت های شغلی خوبی در پروژه های مخابراتی مختلف در بخش نظامی و غیر نظامی وجود دارد.

در گرایش الکترونیک، زیرگرایش هایی از جمله طراحی آنالوگ، مدارهای دیجیتال، ادوات میکرو و نانو الکترونیک وجود دارد.  در حوزه طراحی آنالوگ، مهندس الکترونیک در طراحی مدارهای آنالوگ برای استفاده در وسایل خانگی، سیستم‌های ارتباطی و پروژه‌های عمدتا تجاری تخصص دارد. البته با توجه به کاهش اهمیت و کاربرد سیستم های انالوگ، نیاز به مهندسان الکترونیک در حوزه طراحی آنالوگ بسیار کاهش یافته است.

مهندس برق با تخصص مدارهای دیجیتال در طراحی بردهای FPGA، طراحی بردهای کنترلی با استفاده از میکرو کنترلرهای عمومی یا خاص تسلط کامل داشته و در بسیاری از پروژه ها و طرح های مخابراتی در کنار مهندس مخابرات کار می کند. زمینه ادوات میکرو و نانوالکترونیک از حوزه های جدید در کشور بوده که هدف آن انجام تحقیقات و فعالیت در حوزه تکنولوژی نانو در بخش الکترونیک است. این بخش در کشور ما فعلا تنها جنبه تحقیقاتی دارد و خیلی کاربردی نشده است. به همین دلیل فرصت های شغلی مربوط به آن نیز فقط به کار در تعداد کمی آزمایشگاه مجهز موجود در کشور محدود می شود.

مهندس برق با گرایش کنترل به کنترل فرآیندها و خروجی هایش با توجه به ورودی های آن می پردازد. حیطه فعالیت فارغ التحصیلانگرایش کنترل مختص به حوزه برق و الکترونیک نمی باشد و شاید بتوان گفت که در صنایع مختلف مانند سیمان، خودرو سازی، ذوب آهن، صنایع نظامی، صنایع هسته ای و … حضور مهندس برق با گرایش کنترل لازم است.

مسایل مربوط به تولید، انتقال و توزیع برق در تخصص مهندس برق با گرایش قدرت است. در این گرایش دو زمینه تخصصی وجود دارد که عبارتند از : ماشین های الکتریکی و سیستم های قدرت. مهندس برق با تخصص ماشین های الکتریکی، در زمینه طراحی موتورهای الکتریکی مورد استفاده در صنایع مختلف، مشاوره در نصب و راه اندازی ژنراتورهای نیروگاهی، طراحی درایو (مدارهای الکترونیک قدرت مورد استفاده جهت راه اندازی و کنترل ماشین‌های الکتریکی) مهارت و تسلط لازم را دارا می باشد.

طراحی و نظارت بر شبکه‌ قدرت، طراحی نیروگاه‌ها و مشاوره در زمینه‌ احداث نیروگاه‌هایی که با انرژی‌های نو کار می کنند، در تخصص مهندس برق با گرایش سیستم های قدرت است. با توجه به نیاز گسترده به انرژی و نیز نرخ رشد انرژی الکتریکی در کشورمان، باید ظرفیت تولید کشور افزایش یابد که این کار نیازمند احداث و راه اندازی نیروگاه‌های جدید توسط مهندسان برق با گرایش قدرت می باشد.

مهندسی برق برای شما مناسب است اگر…

اگر افرادی که خلاق و علاقه مند به کارهای فنی بوده و در حل مساله و تصمیم گیری توانمندید، برای شغل مهندسی الکترونیک (مهندس برق) مناسب می باشید.

مهندس الکترونیک (مهندس برق) بسته به محل کار خود، ساعات کاری متفاوتی می تواند داشته باشد. مثلا اگر به عنوان کارشناس در سازمان و یا شرکتی مشغول به کار باشد، ساعت کاری او به روال اداری معمول از ۸ صبح تا ۵ بعدازظهر می باشد. ولی اگر در پروژه خاصی فعالیت کند، شاید بتوان گفت ساعات کاری مشخص و معینی ندارد و وضعیت پروژه آن را تعیین می کند. حتی مهندس برق گاهی شب ها و گاهی روزهای تعطیل مجبور می شود سر کار خود باشد. در انجام برخی پروژه ها باید یا مدتی در محل پروژه مانده و دور از خانواده زندگی کند و یا چندین بار باید سفر کرده و به محل پروژه سری بزند.

وظایف مهندس برق

کار مهندسین برق تحقیق، طراحی و توسعه ابزار و تجهیزات الکترونیکی در صنایع مختلف است، مانند :

• مخابرات و ارتباطات –  موبایل، رادیو، تلویزیون و ارتباطات ماهواره ای
• ارتباطات داده ای – کامپیوتر خانگی، لپ تاپ، کامپیوترهای جیبی و ماشین های خودپرداز بانک ها
• پژوهش های علمی – آکوستیک، اپتیک، فیزیک و فناوری نانو
• وسایل پزشکی – دستگاه های پزشکی و آزمایشگاهی
• نظامی – ارتباطات، ناوبری و سیستم های تسلیحاتی
• هوا و فضا – رادار، سیستم های هوانوردی و ارتباطی
• حمل و نقل – سیستم های الکترونیکی خودرو، سیستم های رد یابی و مسافت سنج
• لوازم خانگی – اعم از وسایل آشپزخانه تا اتاق پذیرایی
• ساخت و تولید – ماشین آلات صنعتی و کنترل کننده های منطقی قابل برنامه ریزی

مهندس برق معمولا با گروهی از مهندسان و تکنسین های مختلف روی پروژه کار می کند. بنابراین وظایف یک مهندس برق در یک پروژه را می توان به شرح زیر بیان کرد :

• بررسی کاربردی بودن و قابل استفاده بودن جدیدترین تکنولوژی ها و نوآوری های حوزه برق و الکترونیک برای بکارگیری در روند پروژه
• طراحی اجزا، نرم افزار، محصولات و سیستم های الکترونیکی برای کاربردهای تجاری، صنعتی، پزشکی، نظامی و علمی
• تست نمونه های آزمایشگاهی و تجزیه و تحلیل داده ها
• تهیه برنامه های فنی و عملی با استفاده از نرم افزارهای طراحی و مهندسی کامپیوتری
• تخمین هزینه ها و نیروی انسانی مورد نیاز و انجام زمانبندی پروژه
• هماهنگی فعالیت های تکنسین ها و کارگران
• اطمینان از رعایت شدن مقررات مربوطه در پروژه ها
• برنامه ریزی و نظارت بر برنامه های بازرسی، تعمیر و نگهداری

مهارت و توانمندی های مورد نیاز مهندس برق

داشتن مهارت و تخصص از مهم ترین عوامل موفقیت شغلی محسوب می شود. امروزه تعداد فارغ التحصیلان دانشگاهی افزایش زیادی یافته ولی تعداد افرادی که در حوزه تخصصی خود مهارت و تخصص خوبی داشته باشند، بسیار کم است. به عبارتی حتی در شرایط فعلی بازارکار نامناسب کشور، یک مهندس برق که با علاقه وارد این حوزه شده و مهارت و تخصص خوب و مناسبی کسب کند، به راحتی می تواند موقعیت های شغلی ایده آل همراه با درآمدی عالی به دست آورد.

برخی از مهارت ها و توانمندی های کلی لازم برای یک مهندس برق عبارتند از :

• استعداد خوب در ریاضیات، فیزیک و کامپیوتر – زیرا پایه اصلی شغل مهندسی برق بر این علوم بنا شده است.
• توانایی تحلیل مشکلات و ارزیابی راه حل ها – مهندس برق در پروژه های مختلف دائما در معرض اتفاقات و مشکلات مختلف قرار دارد که باید بتواند به خوبی آنها را شناسایی، تحلیل و رفع کند.
• مهارت خوب در تصمیم گیری – مهندس برق معمولا در کار خود مسئول واحد یا پروژه ای می باشد که برای بخش های مختلف آنها باید در زمان مناسب بهترین تصمیم را بگیرد تا کارها به خوبی پیش برود.
• مهارت های ارتباطی عالی – برای ارتباط مناسب و همکاری با مدیران و تکنسین های شرکت و پروژه ها
• توانایی برنامه ریزی و اولویت بندی موثر کارها – به دلیل حساس بودن و پراهمیت بودن شغل مهندسی برق، باید برای کارها و وظایف با توجه به حساسیت و اولویت آنها به درستی برنامه ریزی انجام شود.
• مهارت های کار تیمی – برای کار با کلیه افراد درگیر در یک پروژه و پیشبرد آن
• آگاهی کامل از قوانین ایمنی و سلامت در این حوزه – حوزه برق و الکترونیک با خطرات زیادی برای افراد پیش رو است. بنابراینمهندس برق برای حفظ سلامت خود و سایرین باید با کلیه قوانین و دستورالعمل های حفاظتی و ایمنی آشنا بوده و آنها را بکار گیرند.
• داشتن مهارت های مربوط به نرم افزارهای تخصصی مهندسی برق

نرم افزارهای تخصصی مهندسی برق

امروزه نرم افزارهای رایانه ای یکی از مهم ترین ابزارهای کمکی مهندس برق است که یاریگر او در رسیدن به اهدافش می باشد. اگر به بررسی اجمالی آگهی استخدامی مهندس برق در شرکتها و موسسات معتبر بپردازید، متوجه خواهید شد اکثر کارفرماها، شرکت ها و سازمان ها، یکی از شرایط جذب مهندس برق را تسلط بر نرم افزارهای مربوط به حوزه مهندسی برق قرار داده اند.

بنابراین اگر می خواهید در شغل مهندسی برق موفق باشید، به راحتی و سریعا بتوانید شغل مناسب و پردرآمدی را در حوزه تخصصی خود یعنی مهندسی برق پیدا کنید و یا اگر شاغل در این حوزه هستید و می خواهید پله های ترقی را سریعتر طی کنید، مطمئن باشید یادگیری نرم افزارهای تخصصی مهندسی برق یکی از راه های اصلی و مطمئن برای شماست.

مهم ترین نرم افزارهای تخصصی و کاربردی مهندسی برق عبارتند از :

• میکروکنترلر AVR
• نرم افزار ETAP
• نرم افزار LabVIEW 
• نرم افزار BASCOM
• نرم افزار Desginer 555
• نرم افزار Proteus 
• نرم افزار Protel 
• نرم افزار Pspice
•  نرم افزار۸۰۵۱ IDE )8051 Integrated Development Environment )
• نرم افزار Franklin
• نرم افزار CYME PSAF
• نرم افزار Dialux
• نرم افزار Orcad 
• نرم افزار Electrical Calculation
• نرم افزار IC-Databook
• نرم افزار MATLAB 
• نرم افزار MiscEI