حمل و نقل ریلی و راننده قطار
راه آهن یک روش حمل و نقل زمینی برای انتقال مسافر و بار می باشد. ایران از موقعیت مهم و استراتژیکی در بخش ارتباطات جهانی برخوردار است. به طوری که آن را پل ارتباطی غرب و شرق می دانند. خطوط ریلی کشور وسیله ای مناسب و کم هزینه برای برقراری این ارتباط می باشد. از طرفی در داخل کشور نیز یکی از بهترین، ایمن ترین و ارزان ترین راه ها برای سفر بین شهرها، استفاده از قطار می باشد.
راننده قطار یا لوکوموتیوران ، وظیفه جابجایی مسافران و بارها در شبکه ریلی را برعهده دارد. گاهی نیز انتقال تجهیزات مهندسی به مکان های مورد نظر توسط قطارها صورت می گیرد. لوکوموتیوران یا راننده قطار با بخش تعمیرات و سوخت رسانی ارتباط نزدیکی دارد تا از صحت قطار خود در سفرها اطمینان حاصل کند. لوکوموتیوران باید با کلیه علائم موجود و کل مسیر آشنا بوده و کلیه قوانین مربوط به راندن قطار را رعایت کند مثلا از سرعت مجاز بیشتر نرود و یا در شرایط خاص مانند مواقع طوفان، بارندگی و مه از سرعت قطار بکاهد.
ساعات کاری راننده قطار به صورت شیفتی می باشد که گاهی این شیفت در شبها و یا در روزهای تعطیل می باشد. مثلا قطارهای باری بیشتر در شب ها حرکت می کنند. به دلیل طولانی بودن برخی مسیرها راننده قطار ممکن است چند روز از خانواده دور باشد. گاهی در کنار لوکوموتیوران یک کمک لوکوموتیوران هم در قطار وجود دارد که زیر نظر او کار می کند.
وظایف راننده قطار
راننده قطار در طول مسیر باید بارها برای پیاده کردن مسافران و بارها بایستد. سایر وظایف او عبارتند از :
-
بررسی تجهیزات، قطعات و سوخت قطار قبل از شروع سفر – در مبدا و مقصد واحد بازرسی و تعمیرات در راه آهن وجود دارد که قطارها را بازرسی و در صورت نیاز تعمیر می کند. پس از انجام این کنترل ها، قطار به لوکوموتیوران تحویل داده می شود و اوباید از سالم بودن قطار اطمینان حاصل کند.
-
ارتباط با مراکز کنترل در خصوص اطلاعات مربوط به مسیرها و مشکلات احتمالی
-
آشنایی با مسیر و توجه به نشانه های راهنما در طول مسیر
-
همکاری با سایر مسئولان قطار و ایستگاه ها از جمله رئیس قطار، مسئول واحد بازرسی و تعمیرات، رئیس ایستگاه و…
-
دادن اطلاعات لازم به مسافران
-
کنترل درهای اتوماتیک
-
بررسی همه بخش ها و تحویل آن به راننده شیفت بعدی
مهارت و توانمندیهای مورد نیاز راننده قطار
راننده قطار باید بتواند مدت زمان زیادی تمرکز خود را حفظ کرده و در هنگام پیش آمدن مشکلات احتمالی خونسرد بوده و عکس العمل سریع و مناسب نشان دهد. از مهمترین ویژگیهای لازم می توان به این موارد اشاره کرد:
-
تمرکز بالا در مدت طولانی
-
دقت زیاد و توجه به جزئیات
-
قدرت بینایی مناسب
-
آشنایی کامل با علائم مسیرها و قوانین رانندگی قطار
-
درک صحیح موقعیت های عادی و بحرانی
-
توانایی واکنش سریع و به موقع و ایمن همراه با حفظ خونسردی در شرایط خطر
-
مسئولیت پذیری و آگاهی بسیار خوب از مسایل ایمنی
تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل راننده قطار ( لکوموتیوران )
برای شغل راننده قطار ( لوکوموتیوران )، داشتن مدرک دیپلم و یا فوق دیپلم کفایت می کند ولی علاقه مندان پس از استخدام باید دوره های آموزشی شامل آموزشهای تئوری و عملی یادگیری کار و شکل ظاهر لکوموتیوها، انواع واگنها و وسایل نقلیه ریلی و مقررات مربوطه را بگذرانند تا دانش آنها به یک سطح استاندارد برسد.
راه آهن کشور برای استخدام راننده قطار یا لوکوموتیوران، از بین داوطلبان دارای مدرک دیپلم و فوق دیپلم (معمولا دارای مدرک پیش دانشگاهی ریاضی و تجربی و دارای مدرک دیپلم یا فوق دیپلم در رشته های برق و الکترونیک، الکتروتکنیک، مکانیک در کلیه گرایش ها و کامپیوتر) استخدام می کند. البته آنها باید در آزمون ورودی، مصاحبه و معاینات پزشکی قبول شوند. پس از قبولی، دوره های آموزشی لوکوموتیورانی شامل آموزشهای تئوری و عملی یادگیری کار و شکل ظاهر لکوموتیوها، انواع واگنهاو وسایل نقلیه ریلی و مقررات مربوطه برای آنها برگزار می شود.
لوکوموتیوران ها دارای درجه های مختلفی هستند. در شروع کار پس از گذراندن دوره های آموزشی، کارورز پایه ۳ می شوند. پس از گذراندن درجات کارورزی، درجه های لوکوموتیوران پایه ۳، پایه ۲ و پایه ۱ وجود دارد که هر کدام شرایطی دارد. به عنوان مثال لوکوموتیوران پایه ۲ فقط می تواند قطار باری براند یا به عنوان کمک لوکوموتیوران در قطار مسافری باشد. یا لوکوموتیوران پایه ۳ می تواند راننده قطارهای باری و مسافری باشد.
فرصت های شغلی، بازار کار و وضعیت استخدام راننده قطار
استخدام راننده قطار می تواند در شرکت های راه آهن بین شهری در بخش های مسافربری یا باربری انجام شود. در خصوص بازارکار و میزان استخدام راننده قطار یا لوکوموتیوران در ایران آمار درستی در دسترس نمی باشد ولی بنا بر اعلام مسئولان راه آهن کشور، در حال حاضر این سیستم با کمبود لوکوموتیوران روبرو است. با توجه به این موضوع و نیز تاکید مسئولان بر گسترش خطوط ریلی کشور، شاید بتوان بازارکار خوبی را در آینده برای لوکوموتیورانان پیش بینی کرد.
وضعیت استخدام راننده قطار در برخی کشورهای جهان
آمریکا – پیش بینی ها نشان می دهد میزان استخدام رانندگان قطار بین سال های۲۰۱۰ تا۲۰۲۰ ، رشد ۱درصدی خواهد داشت. در حالی که متوسط این رشد برای همه مشاغل۱۴ درصد می باشد.
استرالیا – در بازه زمانی۵ سال گذشته میزان استخدام در این شغل رشد۴۹.۳ درصدی داشته و رشد متوسطی در آینده برای آن پیش بینی می شود.
میزان درآمد راننده قطار ( درآمد لوکوموتیوران)
اطلاعات دقیقی از میزان حقوق و درآمد راننده قطار در کشور در دسترس نمی باشد. لوکوموتیورانی که در استخدام رسمی راه آهن باشد، مطابق با قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق دریافت می کنند.
میزان درآمد لوکوموتیوران در برخی کشورهای جهان
آمریکا – متوسط درآمد سالانه رانندگان قطار ۴۶.۱۰۰ دلار (برای همه مشاغل۳۳.۸۴۰ دلار) در سال۲۰۱۰ و مطابق با آخرین آمارهای سال ۲۰۱۳، ۴۵.۰۰۰ دلار بوده است.
استرالیا – متوسط درآمد سالانه رانندگان قطار ۷۴.۵۰۰ دلار (قبل از کسر مالیات) می باشد.
انگلستان – متوسط درآمد سالانه در این شغل برای کارآموزان بین۲۷.۵۰۰ تا ۳.۵۰۰ دلار، رانندگان آموزش دیده و تازه کار حدود۴۶.۰۰۰ دلار و برای رانندگان با تجربه بین۵۳.۵۰۰ تا۷۳.۰۰۰ دلار می باشد.