برای این که یک مددکار اجتماعی موفق شوید و وظایف خود را به خوبی انجام دهید باید مهارتها و تحصیلات لازم را داشته باشید. علاوه بر این اگر تیپ شخصیتی مناسب این شغل را (به ترتیبی که خواهیم گفت) داشته باشید، احتمال موفقیت شما افزایش می یابد و رضایتمندی شغلی بیشتری خواهید داشت.

مهارت و توانمندی مورد نیاز مددکار اجتماعی

•  توانایی ایجاد رابطه با افراد در سنین مختلف و با سابقه های متفاوت و جلب اعتماد آنها

• رویکرد عملی و منعطف در کار

• رعایت ادب، داشتن صبر و همدردی کردن با مراجعه کنندگان

• فهم نیازهای گروه های مختلف افراد

• طرز تفکر عادلانه و به دور از هر گونه پیشداوری و قضاوت

• توانایی کار تیمی همراه با استفاده از ابتکار فردی

• توانایی ارزیابی و درک موقعیت ها و انجام عمل مناسب

• پشتکار داشتن در مواجهه با شرایط سخت و چالشی

• مدیریت زمان و سازماندهی مناسب

تحصیلات لازم برای ورود به شغل مددکاری اجتماعی

فارغ التحصیلان رشته علوم اجتماعی گرایش های مددکاری اجتماعی و خدمات اجتماعی می توانند وارد این شغل شوند.

شخصیت شناسی شغل مددکاری اجتماعی

در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی های شخصیتی، ارزش ها، علایق، مهارت ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه و … برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم ترین این عوامل ویژگی های شخصیتی می باشد. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فردی ویژگی های منحصربه فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت هستند.

به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ های شخصیتی مختلف در تمام مشاغل هستند و نمی توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ های شخصیتی خاصی هستند که در این شغل موفق می شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ های شخصیتی ای که برای این شغل معرفی می شوند، عموما این کار را بیشتر پسندیده و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته اند.

شخصیت شناسی مددکار اجتماعی بر اساس تست MBTI

ENFJ این تیپ شخصیتی دوست دارند به دیگران کمک کنند تا از زندگی خود لذت ببرند. آنها درمانگرهای بانفوذ و گرمی هستند که راه حل ها و انتخاب های احتمالی را به خوبی تشخیص و به مراجعان خود ارائه می دهند.

INFJ    این تیپ شخصیتی دوست دارد از دانش و ایده های خود برای کمک به دیگران استفاده کند. این افراد علاقه دارند که ارتباطات فردی (دو نفره) و عمیق با دیگران برقرار کنند که در این شغل شرایط آن وجود دارد.

ENFP  این تیپ شخصیتی مشاورانی دلسوز، مهربان، خلاق و حمایتگر هستند. آنها می توانند روی دیگران تاثیر زیادی بگذارند. با انرژی زیادی که دارند، انگیزه لازم برای تغییرات مثبت در زندگی را به مراجعان خود می دهند.

INFP  این تیپ شخصیتی دوست دارد به دیگران کمک کند در زندگی شان به رشد و فراست بیشتری دست پیدا کند. او در حوزه مشاوره و راهنمایی بسیار موفق عمل می کند.

ESFJ این تیپ شخصیتی حامی قدرتمند جامعه بوده و از کمک کردن به دیگران و رفع مشکلات آنها لذت بسیار می برد. او به راحتی می تواند با دیگران ارتباط برقرار کند.

ISFJ این تیپ شخصیتی به آموزش علاقه دارد زیرا می تواند به دیگران کمک کند و تاثیر مثبتی روی جامعه بگذارد.

ESFP این تیپ شخصیتی دوست دارد با مردم در ارتباط باشد و به آنها کمک کند. او از اینکه زندگی را برای دیگران آسان تر و رضایت بخش تر کند، لذت می برد.

ISFP این تیپ شخصیتی از ارائه خدمت به دیگران و رفع نیازهای آنها لذت می برد.

بازارکار و وضعیت استخدام مددکار اجتماعی

استخدام مددکار اجتماعی می تواند در اماکن زیر انجام شود :

• موسسات خیریه 

• پرورشگاه ها

• مراکز نگهداری افراد بی سرپرست

• مراکز مشاوره

• مراجعان خصوصی

• مراکز بازپروری

• مراکز اصلاح و تربیت

• مراکز درمان اعتیاد

• زندان ها

• و سایر سازمان های رفاهی حمایتی، امدادی و توانبخشی

همچنین در صورت داشتن سرمایه و شرایط لازم، مددکار اجتماعی می تواند کلینیک مددکاری اجتماعی تاسیس کند. برای این منظور، هر فارغ‌التحصیل رشته مددکاری اجتماعی در حد کارشناسی که حداقل دو سال سابقه کاری مفید در مراکز دولتی یا غیردولتی را دارا باشد می‌تواند با مراجعه به بهزیستی شهرستان خود نسبت به اخذ پروانه تاسیس کلینیک اقدام نماید.

بهزیستی منطقه نیز با نیازسنجی، در صورت تایید نیاز نسبت به صدور پروانه اقدام می‌کند. معمولا غیر از شهر تهران که به لحاظ سیاست‌های دولت اشباع شده معرفی شده و مجوز جدیدی صادر نمی‌شود، در سایر شهرهای کشور مجوز صادر می‌شود. بعد از کسب موافقت اصولی، متقاضی باید نسبت به معرفی نیروی انسانی کلینیک و فراهم نمودن فضای کاری مناسب با حداقل دو اتاق اقدام نماید.

برای صدور پروانه تاسیس کلینیک معرفی حداقل ۵ نفر نیروی انسانی شامل دو نفر مددکار اجتماعی، یک نفر روانشناس، یک نفر مشاور و یک نفر دارای مدرک کارشناسی در یکی از رشته‌های علوم انسانی یا علوم اجتماعی ضروری است.

برخی مشکلات کاری مددکار اجتماعی در ایران

مددکاران اجتماعی در کشور با برخی از مشکلات و مسایل روبرو هستند که عبارتند از :

• عدم پرداخت حقوق و مزایای کافی به شاغلین با توجه به سختی کار آنها

• عدم توجه کافی به  این شغل به عنوان شغلی تخصصی و حرفه ای

• نبود قوانین حمایت کننده و متناسب با شغل مددکاری اجتماعی برای مثال در کشور قانونی برای برخورد با پدری که فرزند خود را تنبیه می کند، وجود ندارد.  

• ورود فارغ التحصیلان سایر رشته ها ( از جمله روانشناسی، مشاوره، خدمات اجتماعی و مدیریت) به شغل های مددکاری اجتماعی

• نبود گرایش های تخصصی در رشته مددکاری اجتماعی در سیستم آموزش عالی کشور مانند سالمند آزاری، کودک آزاری و…

چشم انداز بازارکار مددکار اجتماعی در ایران

در حال حاضر بازارکار مناسبی در کشور برای فارغ التحصیلان مددکاری اجتماعی از منظر استخدام مددکار یا خود اشتغالی وجود دارد. با توجه به چالش ها و مسایلی که روز به روز در جامعه و زندگی مردم بیشتر می شود، نیاز به مددکاران اجتماعی نیز رو به افزایش است.

به علاوه در کشور فرصت های شغلی زیادی برای مددکاران اجتماعی وجود دارد که هنوز به درستی شناسایی نشده اند. در صورت شناسایی و مشخص کردن آنها و ایجاد زمینه های لازم برای کارآفرینی و تاسیس کلینیک های مددکاری اجتماعی، پیش بینی می شود در سال های آتی بازارکار خوبی پیش روی علاقه مندان شغل مددکاری اجتماعی باشد.

وضعیت استخدام مددکار اجتماعی در برخی کشورهای جهان

آمریکا – پیش بینی ها نشان می دهد میزان استخدام مددکاران اجتماعی بین سال های۲۰۱۰  تا ۲۰۲۰، رشدی حدود  ۲۵ درصد خواهد داشت. در حالی که متوسط این رشد برای همه مشاغل۱۴ درصد می باشد.

استرالیا – در بازه زمانی۵ سال گذشته میزان استخدام مددکار اجتماعی در مقایسه با رشد متوسط همه مشاغل ( ۱۰.۲ درصد) رشد زیادی برابر ۵۵.۲ درصد داشته است. برای سال های آینده نیز رشد بسیار خوبی برای آن پیش بینی شده است.
 

درآمد مددکار اجتماعی

مددکاران اجتماعی که در بخش های دولتی مشغول به کار هستند، مطابق با قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق دریافت می کنند. آنهایی که در سازمان ها و مراکز خصوصی استخدام شده اند، با توجه به میزان دانش، مهارت، تجربه و توافق صورت گرفته با کارفرما، درآمدهای متفاوتی دارند. مددکاران اجتماعی که خود کلینیک دارند نیز با توجه به میزان فعالیت و تعداد مددجوها، درآمدهای مختلفی کسب می کنند.
 

درآمد مددکار اجتماعی در برخی از کشورهای جهان

 آمریکا – متوسط درآمد سالانه مددکاری اجتماعی۴۲.۴۸۰  دلار (برای همه مشاغل۳۳.۸۴۰  دلار) در سال۲۰۱۰  و مطابق با آخرین آمارها در سال ۲۰۱۳، ۴۱.۲۰۰ دلار بوده است.

استرالیا – متوسط درآمد سالانه مددکاران اجتماعی حدود۶۰.۰۰۰  دلار ( قبل از کسر مالیات) می باشد.

انگلستان – متوسط درآمد سالانه مددکاران اجتماعی برای افراد تازه کار بین۲۹.۵۰۰  تا۳۸.۰۰۰  دلار و برای افراد با تجربه بین ۳۹.۰۰۰ تا۶۰.۰۰۰  دلار می باشد.