روانشناس کیست و چه کاری انجام می دهد ؟
روانشناسی علم مطالعهٔ رفتار و فرایند‌های ذهنِ موجود زنده ـ بخصوص انسان ـ بر اساس روش علمی است. از آنجا که امروزه فکر و اندیشه انسان ها پایه هر عمل و فعالیتی می باشد، شناخت و درمان مسایل و مشکلات مربوط به آن نیز بسیار مهم و ضروری است. وظیفه اصلی این کار بر عهدهروانشناس می باشد.
در تعریفی دیگر ، روان شناسی را مطالعه و شناخت علمی چگونگی و چرایی ابعاد مختلف رفتار موجود زنده، به ویژه انسان نامیده اند. در این تعریف رفتار (انسان) نقطه تمرکز علم روانشناسی شناخته شده است.
به عبارت دیگر، به یک معنا می توان روان شناسی را رفتار شناسی نامید، چرا که موضوع اصلی روان شناسی به عنوان یک علم رفتاری ، مطالعه فعالیت ها و واکنش های حیوان وانسان در شرایط و موقیعت های مختلف است.
همچنین منظور از ” رفتار” آن دسته از حالت ها، عادت ها، فعالیت ها، کنش ها و واکنش های نسبتاً پایداری است که از انسان سر می زند و همواره قابل مشاهده، اندازه گیری ، ارزیابی و پیش بینی است.
دانشمندان علوم رفتاری و روانشناسی رفتار انسان ها را به انواع مختلف تقسیم کرده اند :
رفتار شخصی : رفتاری است که کاملاً جنبه شخصی دارد، مثلاً فردی همواره لباس طوسی می پوشد و یا عادت دارد روزی سه مرتبه مسواک بزند.
رفتار شغلی : یعنی رفتار خاص یا عادتی که انسان در کار و حرفه از خود نشان می دهد، مثلاً همیشه بعد از نماز صبح کارش را شروع می کند ویا همواره با دو انگشت تایپ می نماید.
رفتار تحصیلی : عبارت است از رفتار کودک یا بزرگسال در ارتباط با امور تحصیلی، به عنوان نمونه دانش آموزی با صدای بلند درس می خواند و یا اینکه برای یادگیری بهتر مطالب باید حتما یک بار از روی آنها بنویسید.
رفتار اجتماعی : رفتار فرد در تعاملات بین فردی و معاشرت های اجتماعی است، به عنوان نمونه وفاداری به قول و قرار و الزام به عدم دروغگویی در هر شرایطی از نمونه های این نوع رفتار است.
روانشناس کیست ؟
روانشناس کسی است که رفتار، شخصیت، روابط بین فردی، یادگیری و انگیزش را در انسان به شکل حرفه ای مورد بررسی قرار می دهد. روانشناس از یک طرف رابطه بین عملکرد مغز و رفتار را بررسی می کند و از سوی دیگر ارتباط بین محیط و رفتار.روانشناس رفتار، انگیزه ها، افکار و احساسات افراد را بررسی کرده و به آنها در کنترل و غلبه بر مشکلات شان کمک می کند.
ویژگی های روانشناس
روانشناسی نیازمند صداقت و گشاده رویی است. همچنین داشتن مهارت های ارتباطی و شنونده خوب بودن برای این کار لازم است .روانشناس باید در کنار داشتن دانش، توان درک درست و بدور از هر گونه قضاوتی را داشته باشد. فرد مراجعه کننده باید بتواند به راحتی و بدور از هرگونه استرس و نگرانی به روانشناس اعتماد کرده و مشکلات خود را با او در میان بگذارد. در واقع روانشناس یک انسان شناس و جامعه شناس خوب نیز هست.
ساعت و محل کار روانشناس
محل کار و ساعت کاری روانشناس بسته به نوع تخصص و نوع کار او متفاوت است. روانشناسی که در سازمان و شرکت ها مانند آموزش و پرورش، بهزیستی و… استخدام می شود، مطابق با ساعات کاری استاندارد فعالیت می کند. اما ساعات کار برای روانشناسیکه به صورت مستقل و شخصی کار می کند، متفاوت و متغیر است.
وظایف روانشناس
وظایف روانشناس در هر یک از زمینه های تخصصی زیر عبارتند از :
- روانشناس آموزشی- کمک به کودکان، نوجوانان و جوانان برای غلبه کردن بر مشکلات آموزشی و روانی خود و در نتیجه پیشرفت کردن در این زمینه ها
- روانشناس شغلی ( یا روانشناس سازمانی)- کمک به شرکت ها و سازمانها در بهبود عملکرد و افزایش رضایت شغلی کارکنان
- روانشناس سلامت- ترویج رفتار و نگرش سالم و کمک به بیماران و خانواده های آنها برای غلبه بر بیماری ها
- روانشناس مشاوره ای- کمک به افراد در حل مشکلات شان و تصمیم گیری ها به خصوص در زمان های پراسترس زندگی شان
- روانشناس جرم شناسی- استفاده از تئوری های روانشناسی در شناسایی جرائم، بازسازی و بهبود مجرمین
- روانشناس بالینی- کمک به مراجعانی که در شرایطی سخت مانند نگرانی، اضطراب، افسردگی و بیماری های روانی قرار دارند.
- روانشناس ورزشی- کار با افراد، تیم ها و سازمان ها برای بهبود انگیزه و عملکرد در زمینه مربی گری، آموزش و رقابت و همچنین ترویج مشارکت ورزشی به صورت عمومی
تحصیل در رشته روانشناسی
فارغ التحصیلان رشته روانشناسی در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد و دکترا (به شرط گذراندن دو مقطع تحصیلی که آخرین آن غیر پژوهش محور باشد) می توانند وارد این شغل شوند. رشته روانشناسی در دانشگاه های مختلف ارائه می شود و شما می توانید از طریق دانشگاه های دولتی، آزاد، پیام نور و یا دانشگاه های غیر انتفاعی که این رشته را ارائه می دهند به هدف خود دست یابید.
برای اینکه شما بتوانید بعد از فراغت از تحصیل به عنوان روانشناس به صورت حرفه ای کار کنید، نیاز دارید که از مراکز ذیصلاح مجوزهای لازم را اخذ کنید.
مهارت های لازم برای یک روانشناس
- علاقه به انسان ها و کمک به آنها در حل مشکلاتشان
- انعطاف پذیری در مقابل مراجعین
- صداقت در گفتار و حفظ اسرار مراجعین
- مهارت های ارتباطی عالی و شنونده خوبی بودن
- مهارت های تصمیم گیری و حل مساله در سطح خوب
- رویکرد دقیق، منطقی و روش مند
شخصیت های مناسب روانشناسی
برخی از شخصیت های مناسب شغل روانشناسی بر اساس شخصیت شناسی MBTI :
ENFJ این تیپ شخصیتی دوست دارند به دیگران کمک کنند تا از زندگی خود لذت ببرند. آنها درمانگرهای بانفوذ و گرمی هستند که راه حل ها و انتخاب های احتمالی را به خوبی تشخیص و به مراجعان خود ارائه می دهند.
INFJ این تیپ شخصیتی دوست دارد از دانش و ایده های خود برای کمک به دیگران استفاده کند. این افراد علاقه دارند که ارتباطات فردی (دو نفره) و عمیق با دیگران برقرار کنند که در این شغل شرایط آن وجود دارد.
ENFP این تیپ شخصیتی مشاورانی دلسوز، مهربان، خلاق و حمایتگر هستند. آنها می توانند روی دیگران تاثیر زیادی بگذارند. با انرژی زیادی که دارند، انگیزه لازم برای تغییرات مثبت در زندگی را به مراجعان خود می دهند.
INFP این تیپ شخصیتی دوست دارد به دیگران کمک کند در زندگی شان به رشد و فراست بیشتری دست پیدا کند. او در حوزه مشاوره و راهنمایی بسیار موفق عمل می کند.
ENTJ این تیپ شخصیتی از استقلال و تنوع این شغل لذت برده و دوست دارد با انواع مردم در مشاغل مختلف سر و کار داشته باشد. او معمولا محیطی چالشی با طرح های خلاق و جلسات پویا بوجود می آورد.
INTJ این تیپ شخصیتی در زمینه های فنی تر حوزه سلامت موفق تر است. او می تواند به طور مستقل و با حداقل دخالت دیگران کار کند.
INTP این تیپ شخصیتی دوست دارد مسایل پیچیده را تحلیل و حل کند. او به مشاغل چالشی که نیاز به اندیشه زیاد و روش های مبتکرانه دارد، علاقه مند است.
ESFJ این تیپ شخصیتی حامی قدرتمند جامعه بوده و از کمک کردن به دیگران و رفع مشکلات آنها لذت بسیار می برد. او به راحتی می تواند با دیگران ارتباط برقرار کند.