داروساز در نگاه اول

داروساز شخصی است که اطلاعات زیادی دربارهٔ داروهای مؤثر، کم ضرر و پر‌اثر دارد. داروساز‌ها در دانشگاه تحت آموزش قرار می‌گیرند تا مکانیسم بیوشیمیایی تاثیر دارو‌های مختلف، عوارض جانبی، نقش درمانی و تداخلات آن‌ها را درک کنند. به همین دلیل آن‌ها باید دانش کالبد‌شناسی، فیزیولوژی و پاتوفیزیولوژی را بدانند.

محل کار داروساز

یکی از زمینه های شغلی داروساز فعالیت در داروخانه های شخصی و بیمارستانی است. او به کمک شناختی که نسبت به داروها، کاربرد و اثرات آنها دارد، به بررسی نسخه ها، صحت تجویز داروها و توضیح نحوه مصرف آنها به بیمار می پردازد. داروساز همچنین داروهای جدید را طبق دستور پزشک می سازد و توصیه های تخصصی درباره نحوه استفاده از داروها را بر اساس نظر پزشک به بیمار می کند.
 
فعالیت در سازمان ها و شرکت های تحقیقاتی و یا دارویی یکی دیگر از زمینه هایی است که داروسازان در آن کار می کنند. داروسازان دارنده دکتری تخصصی داروسازی بیشتر در بخش های تحقیقاتی و پژوهشی مشغول به کار می شوند. از کارهایی که در این بخش ها توسط داروساز انجام می شود، می توان به انجام تحقیقات و تهیه داروها، نظارت کمی و کیفی بر آنها، بررسی تاثیرات و عوارض داروها و … اشاره کرد.

ساعات کاری داروساز

ساعت کاری داروساز به صورت تمام وقت بوده و گاهی در داروخانه های شبانه روزی به صورت شیفتی در تعطیلات و شب ها کار می کنند.

وظایف داروساز

داروساز با توجه به نوع کاری که انجام می دهد، وظایف مختلفی دارد. داروسازی که در داروخانه فعالیت می کند وظایف زیر را بر عهده دارد :

• دریافت نسخه های پزشکان و آماده کردن داروهای تجویزی برای تحویل به بیماران و مراجعین داروخانه

• ارائه توصیح در مورد نحوه مصرف صحیح داروها شامل زمان ، میزان مصرف و عوارض دارو

• ارائه توصیح به بیماران در مورد مسائل عمومی سلامت مانند رژیم های غذایی، ورزش، استرس، تجهیزات و وسایل مفید برای رفع برخی بیماری ها

• همکاری با شرکت های بیمه در زمینه بیمه خدمات درمانی

• نظارت بر موجودی داروخانه و تهیه محصولات و داروهای مورد نیاز

• مدیریت کارکنان داروخانه

برخی از وظایف داروسازانی که در بخش های تحقیقاتی و دارویی کار می کنند، عبارتند از :
 

• انجام تحقیقات علمی و کاربردی روی داروهای جدید و شناسایی خواص، عوارض وتاثیرات درمانی آنها

• آموزش نحوه استفاده و اثرات داروها به داروسازان و کارکنان داروخانه ها و بیمارستان ها و …

• تحقیق و نظارت بر اجرای مطلوب فعالیت های آزمایشگاهی و ساخت دارو ها در واحدهای تولیدی دارو

• نظارت و بررسی کیفیت داروهای موجود

• کنترل و نظارت بر فعالیت های داروخانه های شخصی و بیمارستانی، شرکت های تولید و توزیع دارو و سایر بخش های دارویی (مخصوص مشاغل دولتی)

• کنترل و نظارت بر وضعیت بازار دارویی کشور (مخصوص مشاغل دولتی).

مهارت و دانش مورد نیاز

• مهارت ارتباطی خوب به منظور ارتباط و تعامل مناسب با کارکنان داروخانه ها و شرکت های دارویی، مراجعه کنندگان و …

• داشتن اطلاعات، درک علمی و توان تحلیل بالا به خصوص برای انجام تحقیقات و پژوهش های دارویی

•  تسلط بر علم داروسازی

• مهارت ریاضیات برای انجام محاسبات لازم مخصوصا در زمان ساخت داروها

• دقت و توجه به جزئیات – زیرا مقدار خیلی کمی از یک دارو ممکن است جان افراد را با خطر مواجه سازد و دکتر داروساز باید در زمان انجام تحقیقات دارویی، تحویل دارو  و یا ساخت داروهای ترکیبی جدید به تمامی جزئیات توجه نماید.

• توانایی سازماندهی و اولویت بندی کارها مخصوصا زمانی که در شرکت های تحقیقاتی و تولیدی دارو کار می کند

• مسئولیت پذیر بودن – زیرا عواقب و نتایج استفاده از داروهای نامناسب بسیار زیاد است و دکتر داروساز باید نسب به این مسئله متعهد و مسئولیت پذیر باشد. در هنگام تولید دارو نیز این مسئله قابل اهمیت است.

• توانایی آموزش و مدیریت دیگران – به عنوان مثال در داروخانه هر میزان که سایر افراد و همکاران دکتر داروساز اطلاعات بیشتری از داروها و نسخه خوانی پزشکان داشته باشند می توانند کمک بیشتری به دکتر داروساز برای تحویل دارو به بیمار دهند.

تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل داروسازی

فارغ التحصیلان دکترای حرفه ای داروسازی  و  دکترای تخصصی داروسازی می توانند وارد این شغل شوند.

تیپ شخصیتی داروساز

در نگاه کلی اگر به علم شیمی و حوزه بهداشت و درمان علاقه زیادی دارید، این شغل برای شما مناسب است. اما در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی های شخصیتی، ارزش ها، علایق، مهارت ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه و … باید برای هر فرد در نظر گرفته شوند. یکی از مهم ترین این عوامل ویژگی های شخصیتی می باشد. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فردی ویژگی های منحصربه فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت هستند.

به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ های شخصیتی مختلف در تمام مشاغل هستند و نمی توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ های شخصیتی خاصی هستند که در این شغل موفق می شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ های شخصیتی ای که برای این شغل معرفی می شوند، عموما این کار را بیشتر پسندیده و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته اند.

شخصیت های مناسب این شغل بر اساس شخصیت شناسی MBTI :

INTJ این تیپ شخصیتی در زمینه های فنی تر حوزه سلامت موفق تر است. او می تواند به طور مستقل و با حداقل دخالت دیگران کار کند.

INTP این تیپ شخصیتی حوزه رو به رشد پزشکی و سلامت را دوست دارد و ابن فرصت را پیدا می کند که با مفاهیم پیچیده و جدید روبرو شود. اگر این شغل همراه با پژوهش و بررسی باشد، فرصت کاری مستقل و مطلوبی را برای این تیپ شخصیتی فراهم می کند.

ESTJ این تیپ شخصیتی دوست دارد با چیزهای ملموس و واقعی سر و کار داشته باشد. او می تواند بر اساس استدلال های قیاسی خود به علت و معلول ها پی برده و نتیجه گیری کند.همچنین علاقه دارد در واحدهای سازمان یافته در سمت های ارشد و مدیریتی کار کند.

ISTJ   این تیپ شخصیتی به نگرانی های بیماران توجه خاص داشته، خوب گوش کرده و توصیه های حساب شده می کند. او از محیط های کاری منظم و از زمینه های مدیریتی حوزه بهداشت و درمان و همچنین جنبه های فنی داروسازی لذت می برد.

ISFP این تیپ شخصیتی دوست دارد به دیگران کمک کرده و مشکلات آنها رفع کند. بنابراین به مشاغل حوزه پزشکی به خصوص مشاغلی که مستقیما با بیمار سر و کار دارد، علاقه دارد.

بازارکار و وضعیت شغلی داروساز

فارغ التحصیلان داروسازی می توانند در کارخانه‌ داروسازی‌ (صنعت‌ ساخت‌ و کنترل‌ دارو)، واحدهای‌ تهیه‌ و تولید لوازم‌ آرایشی‌ و بهداشتی‌ و یا در کارهای‌ اجرایی‌ وزارت‌ بهداشت‌ درمان‌ و آموزش‌ پزشکی‌ فعالیت‌ کنند.
 
از کارهای دیگری که می توانند انجام دهند، ارائه خدمات‌ دارویی‌ در سطح‌ داروخانه‌ها و بیمارستانها، فعالیت‌ در مراکز خدمات‌ بهداشتی‌ و درمانی‌ دولتی‌ در بخشهای‌ معاونت‌ دارو و غذا، بخش‌ تدوین‌ قوانین‌، مدیریت‌ بازرسی‌، سیاست‌ گذاریهای‌ دارویی‌ و نظایر آن‌ و فعالیت‌ در مراکز دانشگاهی‌ و تحقیقاتی‌، مؤسسات‌ پژوهشی ( مثل موسسه‌ رازی‌، انستیتوپاستور و…) و شرکتهای‌ پخش‌ و توزیع‌ دارو می باشد.
 
با داشتن تجربه و سرمایه کافی نیز می توانند به طور مستقل کار کرده و برای خود داروخانه تاسیس کنند

برای تأسیس داروخانه به سرمایه کافی و مجوز از سازمان های مربوطه نیاز است. مسلم است که همه فارغ التحصیلان داروسازی به راحتی نمی توانند نسبت به راه اندازی داروخانه اقدام کنند. همچنین با توجه به اینکه بخش های خصوصی در حوزه پژوهشی در کشور ما تقریبا فعالیت خاصی ندارند، تنها فرصت های شغلی تحقیقاتی و پژوهشی محدودی در بخش دولتی به خصوص برای داروسازان دارنده دکترای تخصصی وجود دارد.

وضعیت استخدام این شغل در برخی کشورهای جهان

آمریکا – پیش بینی ها نشان می دهد میزان استخدام داروسازان بین سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ ، رشد۲۵ درصدی خواهد داشت.در حالی که متوسط این رشد برای همه مشاغل ۱۴ درصد می باشد.

استرالیا – در بازه زمانی ۵ سال گذشته میزان استخدام در این شغل رشد ۳۰.۶ درصدی داشته  و رشد زیاد در آینده برای آن پیش بینی می شود.
 

میزان درآمد داروساز

آمار دقیقی از میزان درآمد داروسازان در کشور در دسترس نمی باشد. داروسازانی که در بخش های دولتی استخدام هستند، مطابق با قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق دریافت می کنند. آن دسته از داروسازانی که در بخش خصوصی فعالیت می کنند، بسته به سطح تحصیلات، میزان تخصص، سابقه و مهارت خود درآمدهای متفاوتی دارند. برخی نیز که به صورت مستقل کار کرده و به عنوان مثال برای خود داروخانه دارند، بسته به میزان فعالیت، نوع خدمات و تعداد مشتری ای که دارند، درآمدهای متفاوتی دارند.

از آنجا که کار در داروخانه یکی از اولین اولویت ها برای داروسازان است و از سوی دیگر اغلب داروسازان موفق به تاسیس داروخانه نشده و به عنوان مسوول فنی با موسسین داروخانه ها همکاری می کنند، در اینجا به طور مفصل به میزان حقوق مسوول فنی داروخانه ها می پردازیم.

میزان حقوق مسوول فنی داروخانه

روزنامه اعتماد در اردیبهشت ماه امسال (۹۴)، طی گزارشی به تجمع تعدادی از داروسازان اشاره و عنوان کرده بود که این افراد نسبت به ناچیز بودن میزان حقوق مسوولین فنی داروخانه ها اعتراض دارند. طبق این گزارش در سال گذشته (۹۳) به طور متوسط به ازای هر ساعت کار یک داروساز در یک داروخانه ١٣ هزار و ۵٠٠ تومان پرداخت می شد که جمع این رقم به ازای ۴۴ ساعت کار در هفته و ١٧۶ ساعت کار در ماه حدود ٢ میلیون و ۴٠٠ هزار تومان بود، اما امسال حقوق یک ساعت کار داروساز و مسوول فنی داروخانه با افزایشی بسیار کمتر از نرخ تورم به حدود ساعتی ١۶ هزار و ٢٠٠ تومان افزایش یافته که برای ١٧۶ ساعت در ماه حدود دو میلیون و ٨٠٠ هزار تومان می شود.

اما مصوبه پرداخت حقوق مسوولین فنی داروخانه ها در استان تهران در سال ۹۴  که توسط انجمن داروسازان منتشر شد نشان داد که حداقل حقوق دریافتی مسوولین فنی داروخانه ها افزایش یافته است. این رقم در ازای ۴۴ ساغت کار در هفته، ۳ میلیون و سیصد هزار تومان تعیین شده است که تا سقف ۳۰% حقوق مبنا ( معادل۴۲۷ هزار تومان)به عنوان حق جذب، قابل افزایش است. همچنین طبق این بخشنامه، مبلغ اضافه کاری نیز ساعتی حدود ۲۱ هزار تومان تعیین شده است.

 بر این اساس در داروخانه هایی که طبق این بخشنامه عمل می کنند، میزان دریافتی مسوول فنی با حدود ۴۰ ساعت اضافه کاری در ماه (۱۰ ساعت در هفته) می تواند به رقمی در حدود  ۴ میلیون و پانصد هزار تومان برسد

لازم به یادآوری است که این ارقام درآمدی مربوط به داروسازان استخدام شده در داروخانه هاست و طبیعی است که داروسازانی که خود موفق به کسب مجوز تاسیس داروخانه شوند درآمد بالاتری خواهند داشت. به علاوه همچنان که گفته شد، زمینه های اشتغال و کسب درآمد برای یک داروساز متنوع بوده و داروخانه تنها یکی از (و البته عمدتا مهمترین) راههای کسب درآمد در این شغل است.

متوسط درآمد این شغل در برخی از کشورهای جهان عبارتند از :

آمریکا – متوسط درآمد سالانه این شغل ۱۱۱.۵۷۰ دلار (برای همه مشاغل ۳۳.۸۴۰ دلار) در سال ۲۰۱۰و مطابق با آخرین آمارها در سال ۲۰۱۳، ۱۱۳.۰۰۰ دلار بوده است.

استرالیا - متوسط درآمد سالانه این شغل ۷۲.۰۰۰ دلار (قبل از کسر مالیات) می باشد.

انگلستان – متوسط درآمد سالانه برای داروسازان بین ۳۳.۵۰۰ تا ۵۲.۵۰۰ دلار و برای  افراد ارشد و مدیران داروساز بین ۶۹.۰۰۰ تا ۱۲۴.۰۰۰ دلار می باشد.
 
کانادا – مطابق با آمارهای سال ۲۰۱۳ متوسط درآمد هفتگی یک داروساز ۵۰۵.۹۲ دلار کانادا می باشد.

مشکلات شغلی داروسازی در کشور