بینایی‌سنجی یا اپتومتری آزمایش چشم و ساختارهای مربوط به آن برای کشف اختلالات بینایی و تجویز عدسی‌های مناسب یا دیگر وسایل کمک‌کننده به بینایی یا تمرین‌های چشمی برای جبران کاستی‌های دید است .
کار بینایی سنج ، بررسی و شناسایی مشکلات بینایی افراد با کمک ابزارها و دستگاه های تخصصی است. پس از تشخیص نوع و میزان مشکلات بینایی مراجعان، از طریق تجویز وسایل کمک بینایی مانند عینک ، لنزهای تماسی و انجام یکسری تمرینات و ورزش های چشمی و دادن توصیه ها و دستورات بهداشتی لازم به کارایی بیشتر سیستم بینایی آنها کمک می نماید.
علاوه بر این بینایی سنج معاینات دقیقی از چشم انجام داده و در صورت وجود هر گونه اختلال یا بیماری که نیازمند درمان طبی باشد، بیماران را به سایر پزشکان ارجاع می نماید .بینایی سنج معمولا وسایلی از جمله عینک و لنزهای طبی را که تجویز می کند نیز ساخته و به فروش می رساند.
بینایی سنج باید توان ارتباطی مناسبی داشته باشد. او باید بتواند با مراجعان خود به خصوص کودکان با آرامش و صبر و حوصله زیاد برخورد کند.
ساعت کار بینایی سنج متنوع بوده و بسته به محل کار بینایی سنج (بیمارستان ها، کلینیک ها و یا دفتر کار شخصی) می تواند متفاوت باشد. اگر تنها در دفتر کار شخصی خود (مطب) فعالیت کند، تعیین میزان ساعت کاری بر عهده خودش می باشد.
-
بررسی نارسایی های بینایی مراجعان
-
اندازه گیری میدان بینایی
-
انجام آزمایش های تشخیصی برخی از بیماری های چشم از جمله آب مروارید، آب سیاه و … و ارجاع بیماران به متخصص مربوطه
-
انجام آزمایش های ویژه از جمله سونوگرافی چشم یا مکان نگاری (توپوگرافی)
-
تشخیص اختلالات حرکتی چشم مانند لوچی و ارائه تمرینات لازم برای درمان غیرجراحی آنها
-
ارائه تمرینات ویژه و ورزش های ارتوپتیک جهت بهبود بینایی
-
ارزیابی بینایی از نظر تشخیص رنگ، بعد و …
-
بینایی درمانی به روش های غیردارویی
-
استفاده از وسایل کمک بینایی برای درمان افراد کم بینا
-
بررسی، تعیین نمره و تجویز عینک یا لنز طبی
-
ساخت و فروش عینک های طبی
در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی های شخصیتی، ارزش ها، علایق، مهارت ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه و … برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم ترین این عوامل ویژگی های شخصیتی می باشد. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فردی ویژگی های منحصربه فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت هستند.
به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ های شخصیتی مختلف در تمام مشاغل هستند و نمی توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ های شخصیتی خاصی هستند که در این شغل موفق می شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ های شخصیتی ای که برای این شغل معرفی می شوند، عموما این کار را بیشتر پسندیده و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته اند.
ISTJ این تیپ شخصیتی به نگرانی های بیماران توجه خاص داشته، خوب گوش کرده و توصیه های حساب شده می کند. او از محیط های کاری منظم استقبال کرده و به خوبی به مسئولیت های خود عمل می کند.
ESFJ این تیپ شخصیتی دوست دارد با دیگران مستقیما در ارتباط باشد، به آنها کمک کرده و از مشکلات و دردهایشان بکاهد. او می تواند رابطه خوبی با بیماران و همکاران خود ایجاد کند.
ESFP این تیپ شخصیتی دوست دارد با مردم در ارتباط باشد و به آنها کمک کند. او از اینکه زندگی را برای دیگران آسان تر و رضایت بخش تر کند، لذت می برد.
ISFP این تیپ شخصیتی دوست دارد به دیگران کمک کرده و مشکلات آنها رفع کند. بنابراین به مشاغل حوزه پزشکی به خصوص مشاغلی که مستقیما با بیمار سر و کار دارد، علاقه دارد.
-
داشتن علاقه و دانش کافی در حوزه بینایی سنجی
-
داشتن علاقه برای کمک به بهبود سلامت دیگران
-
دقت زیاد و توجه به جزئیات
-
آشنایی با آخرین پیشرفت های علمی (روش ها، ابزارها و تجهیزات) در بینایی سنجی و استفاده از آنها در صورت امکان
-
داشتن تمرکز کافی
-
مهارت های ارتباطی مناسب
-
داشتن صبر و حوصله زیاد و ارائه توضیحات لازم به مراجعان
-
توان آرامش دادن به مراجعان به خصوص کودکان
علاقه مندان به این شغل باید در رشته کارشناسی بینایی سنجی در دانشگاه تحصیل کنند. در صورت تمایل می توانند در مقطع کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی بینایی سنجی ادامه تحصیل دهند. لازم به ذکر است در سال ۱۳۹۲ برای اولین بار دکترای تخصصی بینایی سنجی در کشور راه اندازی و دانشجو در این مقطع جذب شده است.
استخدام بینایی سنج می تواند در قالب همکاری با بیمارستان ها، کلینیک ها و سایر مراکز درمانی باشد. به علاوه او می تواند در حوزه بهداشت چشم و مشکلات بینایی به انواع سازمان های آموزشی، خدماتی، صنعتی و نظامی مشاوره داده و با آنها همکاری کند. همچنین در صورت داشتن شرایط لازم می تواند با اخذ مجوزهای لازم دفتر کار شخصی راه اندازی کند.
بینایی سنج می تواند به ساخت و فروش عینک های طبی نیز بپردازد که برای این کار هم باید مجوزهای لازم را بگیرد. شرایط استخدام بینایی سنج برای آنهایی که دارای مدارک تحصیلات عالی هستند، بهتر است و آنها علاوه بر موارد یاد شده می توانند در صورت علاقه به حوزه آموزش و پژوهش، وارد سیستم آموزش عالی کشور شده و در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی تدریس کنند.
در حال حاضر در کشور ما افراد زیادی دارای مشکلات بینایی هستند. اجرای برنامه های پیشگیرانه در سنین کودکی به کاهش این مشکلات در بزرگسالی کمک می کند. بینایی سنج ها افرادی هستند که می توانند نقش اصلی را در اجرای این برنامه ها داشته باشند. همچنین اکثر مشکلات بینایی افراد توسط بینایی سنج رفع می شود و نیازی به مراجعه به چشم پزشک نمی باشد.
حتی شاید بتوان گفت بینایی سنج گاهی در تشخیص و درمان این مشکلات و اختلالات بینایی خاص، تخصص بیشتری نسبت به چشم پزشک دارد زیرا در طول دوران تحصیل واحدهای بیشتری را در این حوزه گذرانده است. در واقع فقط افرادی که بیماری های چشمی مبتلا بوده و نیاز به تجویز دارو و جراحی دارند، ضروری است به متخصص چشم پزشک مراجعه کنند.
همچنان که گفته شد، یکی از مشکلات مرتبط با بینایی سنجی در کشور این است که مردم شناخت کافی از بینایی سنج و وظایف آن ندارند. این عدم شناخت باعث شده در اکثر موارد برای هر نوع اختلالات و مشکلات بینایی، به جای مراجعه به بینایی سنج، به چشم پزشک مراجعه می کنند. در حالی که در بسیاری از کشورهای پیشرفته از جمله انگلستان، تعداد بینایی سنج ها نسبت به چشم پزشکان بسیار بیشتر است و مردم برای رفع مشکلات بینایی خود ابتدا نزد بینایی سنج می روند.
لازم است ضمن دادن اطلاعات بیشتر در راستای شناخت بیشتر حوزه بینایی سنجی، فرهنگ سازی لازم صورت گرفته و در نتیجه آن شرایط کاری بینایی سنج ها در کشور بهبود یابد.
یکی از زمینه های شغلی خوب برای بینایی سنج ساخت و فروش عینک های طبی است. متاسفانه ورود برخی از افراد غیر متخصص به این حوزه مشکلاتی را برای بینایی سنج ها ایجاد کرده است. ولی اخیرا با تاکید زیادی که روی دریافت مجوز توسط افراد متخصص می شود، امید است مسایل این بخش نیز رفع و زمینه کاری بینایی سنج ها در این حوزه فعال تر شود.
در مجموع با توجه به وجود نیاز همیشگی جامعه به بینایی سنج ها در رفع اختلالات بینایی و روند افزایشی شناخت و آگاهی مردم با این متخصصان، پیش بینی می شود آینده شغلی مناسبی پیش روی آنها در کشور باشد.
آمریکا- پیش بینی می شود میزان استخدام شغل بینایی سنجی بین سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰، ۳۳درصد رشد داشته باشد. این در حالی است که متوسط رشد همه مشاغل ۱۴ درصد خواهد بود.
استرالیا – در بازه زمانی ۵ سال گذشته میزان استخدام این شغل رشد ۲۹.۹ درصدی داشته، درحالی که این عدد برای همه مشاغل به طور متوسط ۷.۸ درصد بوده است. در سال های آتی برای میزان استخدام این شغل رشد متوسطی پیش بینی شده است.
اطلاعات و آمار دقیقی از میزان درآمد بینایی سنج ها در کشور در دسترس نمی باشد. با توجه به روند رو به رشدی که این شغل در جامعه ما دارد، پیش بینی می شود میزان درآمد آنها نیز رو به رشد باشد. بینایی سنج هایی که در دفتر کار شخصی خود کار می کنند، با توجه به میزان مراجعه کننده ای که دارند، درآمدهای متفاوتی خواهند داشت. چون بینایی سنج با کسب مجوز امکان ساخت و فروش عینک های طبی را دارد، می تواند از این راه هم درآمد خوبی کسب کند.
آمریکا – متوسط درآمد سالیانه بینایی سنج در سال ۲۰۱۳، ۹۹.۵۰۰ دلار می باشد.
استرالیا – متوسط درآمد سالیانه این شغل حدود ۵۷.۰۰۰ دلار آمریکا می باشد.
انگلستان – متوسط درآمد سالانه برای بینایی سنج های تازه کار بین ۲۶.۵۰۰ تا ۳۳.۰۰۰ دلار آمریکا و برای باتجربه ها بین ۳۹.۰۰۰ تا ۶۹.۵۰۰ دلار آمریکا می باشد. به طور کلی درآمد متوسط بینایی سنج در سال ۲۰۱۳ ، ۵۳.۰۰۰ دلار آمریکا بوده است.
