معرفی شغل شیمیدان

اگر عاشق شیمی بوده و از تجربه و آزمایش لذت می برید، این شغل ایده آل شماست.

علم شیمی به عناصر شیمیایی و ترکیبات شیمیایی که شامل اتمها، مولکولها و برهم‌کنش میان آنهاست، مربوط می شود. شیمی در حوزه های مختلف پزشکی، داروسازي، کشاورزي، صنايع غذايي، علم مواد، راه و ساختمان، صنايع پلاستيکي، رنگ و رزين و... کاربرد زیادی دارد.

علم شیمی شاخه های زیادی دارد که برخی از آنها عبارتند از :

شیمی آلی - بخشی از دانش شیمی که به ترکیبات کربن یا مواد آلی می پردازد.

شیمی فیزیک – بخشی از علم شیمی که در آن از قواعد و قوانین فیزیکی، برای حل مسائل شیمی استفاده می گردد.

زیست شیمی (بیوشیمی) : این بخش علم شیمی به مطالعه فرآیندهای شیمیایی در ارگانیسم های زیستی می پردازد.   

شیمیدان کسی است که بر دانش شیمیتسلط داشته و یا روی آن مطالعه می‌کند. شیمیدان انواع مواد، خواص ، عکس العمل و رفتار آنها را تحت شرایط مختلف بررسی می کند. علم شیمی دارای قدمتی بسیار طولانی می باشد. کیمیاگران که در گذشته به دنبال تبدیل مس به طلا بودند، اولین شیمی دانان به حساب می آیند.

 شیمی دان باید ذهنی پویا و جستجوگر داشته و برای حل مسایل رویکردی منطقی را اتخاذ کند. همچنین باید بسیار صبور و دقیق باشد. کسی که این شغل را انتخاب می کند، باید به کارهای پژوهشی و تحقیقاتی علاقه زیاد و توانایی کار در آزمایشگاه های مختلف را داشته باشد.

کار شیمیدان به صورت تمام وقت است. بسته به صنعتی که در آن مشغول می باشد، ممکن است گاهی در شب ها و تعطیلات نیز کار کند. محل کار شیمی دان در آزمایشگاه های استریل شده است. 

در ادامه با وظایف، دانش و مهارت مورد نیاز، تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل، بازار کار و فرصت شغلی و میزان حقوق و درآمد شیمیدان و برخی از شیمیدانان معروف جهان آشنا می شوید.

وظایف شیمی دان

شیمیدان باید از دانش خود در توسعه محصولات و فرآیندها به طور وسیع در زمینه های زیر استفاده کند:

• توسعه داروها در صنعت پزشکی

• بررسی تغییرات آب و هوایی

• تمیز نگه داشتن منابع آبی

• ایجاد محصولات جدید و کنترل کیفیت آنها در صنایع غذایی

• یافتن راه های ایمن برای دفع زباله های صنعتی

• ایجاد پلاستیک و الیاف مصنوعی در صنایع پلیمر

• تشخیص و درمان بیماری ها در بخش بهداشت و درمان

• تحلیل شواهد پزشکی قانونی در تحقیقات جنایی

• آموزش، سخنرانی و تحقیقات دانشگاهی

• و...

با توجه به نوع صنعتی که شیمیدان در آن مشغول است، باید از روش ها و تجهیزات فناوری های پیچیده استفاده کند.

وظایف روزانه او عبارتند از :

• طراحی و انجام آزمایش های آزمایشگاهی

• مشاهده و ثبت نتایج

• نوشتن گزارش و ارائه یافته ها

شیمیدان ممکن است مسئول گروهی از تکنسین های آزمایشگاه باشد و وظایف نظارتی برعهده او باشد.

مهارت و دانش مورد نیاز

• قوی بودن در دروس ریاضی، فیزیک و شیمی

• ذهنی پویا و جستجوگر

• رویکرد منطقی در حل مسایل

• صبر و پشتکار

• توانایی تحلیل داده ها

• مهارت های رهبری و کار تیمی – در صورتی که مسئول گروهی از تکنسین ها باشد.

• توان کار با کامپیوتر و اینترنت

تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل

فارغ التحصیلان رشته شیمی در سطح کارشناسی و یا مقاطع بالاتر می توانند وارد این شغل شوند.
 
 

شخصیت های مناسب این شغل

در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی های شخصیتی، ارزش ها، علایق، مهارت ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه و ... برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم ترین این عوامل ویژگی های شخصیتی می باشد. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فردی ویژگی های منحصربه فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت هستند.

به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ های شخصیتی مختلف در تمام مشاغل هستند و نمی توان دقیقا اعلام کرد که فقط تیپ های شخصیتی خاصی هستند که در این شغل موفق می شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ های شخصیتی ای که برای این شغل معرفی می شوند، عموما این کار را بیشتر پسندیده و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته اند.

شخصیت های مناسب این شغل بر اساس شخصیت شناسی MBTI

INTP این تیپ شخصیتی دوست دارد با مفاهیم پیچیده و جدید سر و کار داشته باشد. کاری همراه با بررسی و پژوهش و بدور از بوروکراسی و مقررات اضافی مطلوب او می باشد.

بازارکار و آینده شغلی شیمی دان

شیمی دان می تواند در بخش های آموزش و پرورش، آموزش عالی، کشاورزی، نفت و صنایع شیمیایی، صنایع غذایی، صنایع دارویی، آزمایشگاه ها، مراکز تحقیقاتی و حتی بخش های نظامی مشغول به کار شود.

این شغل در کشور با برخی مسایل روبرو است که عبارتند از :

• فرصت های استخدامی کم برای رشته های علوم پایه در کشور به خصوص برای افرادی که با علاقه فراوان وارد این حوزه نمی شوند.

• عدم توجه لازم به رشته های علوم پایه و فراهم نکردن شرایط مناسب کاری برای آنها

وضعیت استخدام این شغل در برخی کشورهای جهان

آمریکا - پیش بینی ها نشان می دهد میزان استخدام شیمی دان ها بین سال های 2010 تا 2020، رشد4  درصدی خواهد داشت. در حالی که متوسط این رشد برای همه مشاغل14  درصد می باشد.

استرالیا – در بازه زمانی 5 سال گذشته میزان استخدام این شغل رشد منفی 12.2 درصدی داشته و رشد کاهشی در آینده برای آن پیش بینی شده است.

میزان درآمد شیمی دان

در خصوص میزان حقوق و درآمد شیمی دان در ایران، آمار دقیقی در دسترس نیست. آنهایی که در سازمان های دولتی مشغول به کار می شوند، مطابق با قانون مدیریت خدمات کشوری حقوق دریافت می کنند. شیمیدانانی که در بخش خصوصی فعال هستند، بسته به میزان دانش و تخصص و توافق صورت گرفته با کارفرمای خود، درآمدهای متفاوتی دارند.

میزان درآمد شیمی دان در برخی از کشورهای جهان

آمریکا - متوسط درآمد سالانه این شغل 68.320 دلار (برای همه مشاغل 33.840 دلار ) در سال 2010 و مطابق با آخرین آمارها در سال 2013، 70.200 دلار بوده است.

استرالیا - متوسط درآمد سالانه شیمی دان ها  58.500 دلار (قبل از کسر مالیات) است.

انگلستان - متوسط درآمد سالانه این شغل برای افراد تازه کار بین 24.500 تا 33.500 دلار، برای افراد با تجربه بین 38.000 تا 53.500 دلار و برای افراد با مدارج علمی عالی و پست های ارشد تا92.000  دلار می باشد.

برخی از شیمیدان های معروف و مشهور

زکریای رازی – پدر علم شیمی و کاشف الکل و اسید سولفوریک

ماری کوری - فیزیکدان و شیمی‌دان لهستانی و نخستین دانشمندی که دوبار جایزهٔ نوبل را در رشته‌های فیزیک و شیمی دریافت کرد.

دمیتری مندلیف - شیمی‌دان اهل روسیه و پایه‌گذار جدول تناوبی عناصر شیمیائی موسوم به جدول مندلیف

مجتبی شمسی پور - شیمی دان، رئیس انجمن شیمی ایران، چهره ماندگار شیمی، برنده جایزه شیمی سال ۲۰۰۶ آیسسکو (Islamic Educational Scientific and Cultural Organization)