"دریاچه ارومیه" که در گذشته "چی‎چست"، "کبودان" و "رضاییه" هم نامیده می شد، بزرگترین سطح آبی کشور و شورترین دریاچه دائمی ایران و دومین دریاچه آب شور دنیا و یکی از دریاچه‎های فوق اشباع از نمک دنیاست که از این نظر با دریاچه بزرگ نمک Great Salt Lake آمریکا شباهت داره.
این دریاچه در شمال غربی ایران و در ۱۷ کیلومتری شرق ارومیه قرار داره و میان دو استان آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی بخش شده است.
دریاچه ارومیه بزرگترین دریاچه داخلی ایران است که از آن، در کتب پهلوی «چی چست» و در شاهنامه «خنجست» یاد شده است. این دریاچه موجبات نقسیم طبیعی آذربایجان را به دو بخش شرقی و غربی فراهم ساخته است. مساحت این دریاچه معادل ۴۸۶۸ کیلومتر مربع و ارتفاع سطح آب آن نسبت به سطح آب خلیج فارس ۱۲۷۴ می باشد که بعد از دریاچه بحرالمیت در فلسطین، شورترین دریاچه جهان به شمار می رود. همچنین این دریاچه از نظر وسعت، بیستمین دریاچه بزرگ دنیا به حساب می آید.

آب دریاچه ارومیه به علت غلظت زیاد املاح، به خصوص کلر و سدیم، برای کشاورزی و زندگی ماهیان و شمار زیادی از انواع آبزیان مناسب نیست، اما دریاچه مرده ای هم به حساب نمی آید، بلکه از نظر بوم شناسی و زیستی بسیار فعال بوه و در آن باکتری های مژه دار، جلبک ها و از همه مهم تر سخت پوست کوچک و بسیار ظریفی به نام «آرتیما اورمیانا» زندگی می کنند. این دریاچه زیستگاه مهمی برای پرندگان بومی و مهاجر محسوب می شود. زندگی جانوری آن بیش از ۱۸۶ گونه پرندگان آبزی و ساحلی را در بر دارد و در حال حاضر به عنوان پارک ملی دریاچه ارومیه تحت کنترل قرار گرفته است. آب این دریاچه به علت داشتن نمک و املاح طبیعی و لجن، مورد استفاده بیماران پوستی و رماتیسمی می باشد.

این دریاچه دارای جزایر و شبه جزیره های متعددی است که از اهمیت توریستی برخوردار است. این دریاچه دارای ۱۰۲ جزیره کوچک و بزرگ با صخره های سنگی بدون سکنه (به جز جزیره اسلامی) است که محل تحم گذاری انواع پرندگان مهاجر و آبزی ای است که دوران تخم گذاری و جوجه آوری خود را در سرزمین های سرد شمالی سپری کرده اند و می آیند که زمستان را در جزایر، آب ها و تالاب های حاشیه جنوبی دریاچه ارومیه به سر برند. از حمله این پرندگان می توان به غاز خاکستری، کله سبز، نوک پهن، اردک سر حنایی و اردک سر سفید اشاره کرد. یکی از صخره های بسیار زیبایی که از دل دریاچه بیرون زده و چشم هر بیننده ای را نوازش می دهد، مشت عثمان است که در این دریاچه قرار دارد. همچنین در نقاط مختلف دریاچه شش اسکله تخلیه و بارگیری بنا گردیده است. در سواحل دریاچه ارومیه واحدهای پذیرایی و اقامتی همراه با پلاژهای ساحلی جهت اقامت مسافران وجود دارد.

یکی از جذابیت هایی که در طول سفر به آذربایجان نباید از دست داد، عبور از روی پل بزرگ و زیبایی است که از وسط دریاچه عبور می کند. اگر از سمت تبریز به سمت جنوب رانندگی کنید، بعد از ۲ ساعت به محلی می رسید که روی دریاچه زیبای ارومیه یک راه ماشین رو می بینید و میتوانید با ماشین تا وسط دریاچه رفته و بعد از آن از روی این پل عبور کنید.

یکی دیگر از جذابیت های منحصر به فرد دریاچه ارومیه،کریستال های نمکین آن است که گاهی به صورت تپه های سفید رنگ چهره ای برفین به جزایر دریاچه می دهند. شنا کردن نیز در این دریاچه بسیار مفرح و لذت بخش است به این دلیل که شما به خاطر چگالی بالای آب، کاملا روی آب معلق می مانید. تنا باید به خاطر داشته باشید که نمک موجود در آب به چشمتان نرود که سوزش زیادی ایجاد می کند.

این دریاچه در خطر خشک شدن کامل قرار دارد و طی ۱۳ سال گذشته ۶ متر کاهش سطح داشته‌ است. اختصاص ۹۰٪ منابع آبی منطقه به بخش کشاورزی، تبخیر زیاد در پی گرم شدن هوا و برداشت غیر مجاز از آب‌ های زیرزمینی در پی حفر چاه از دلایل خشک شدن این دریاچه می‌باشند. کارشناسان ابراز داشته‌اند در صورت خشک شدن این دریاچه هوای معتدل منطقه تبدیل به هوای گرمسیری با بادهای نمکی خواهد شد و زیست محیط منطقه را تغییر خواهد داد. اگرچه مسئولان کشوری با تصمیمات خود در تلاش برای احیای این دریاچه هستند، اما همچنان وضعیت دریاچه ارومیه بحرانی است.