بقعه شیخ زاهد گیلانی در لاهیجان

بقعه شیخ تاج‌ الدین ابراهیم ملقب به شیخ زاهد گیلانی از عرفا و دراویش بزرگ و از استادان شیخ صفی‌ الدین اردبیلی بوده است.

آرامگاه این شخص در نزدیکی شهر لاهیجان واقع شده و ساختمان اصلی آن متعلق به قرن هشتم و یا اوایل قرن نهم هجری قمری است. این بنای تاریخی در بیرون شهر لاهیجان و در روستای زیبای شیخانه ور، در ۳ کیلومتری لاهیجان در استان گیلان، بر سر راه لاهیجان به لنگرود و بر دامنه کوه واقع شده است که مکانی زیبا و سرسبز برای تفریح و استراحت مسافران می باشد.

این بنا دارای یک گنبد هشت ترک فیروزه‌ ای بوده و در میان مزارع برنج و چای و جنگل احاطه شده است و از مقاصد گردشگری استان گیلان است.

بنای بقعه دارای دو اتاق مربع و مستطیل شکل در کنار است. در سمت شمال، ایوان طویلی با هفت فیلپا قرار دارد. در شرق حرم، ایوانی با شش فیلپا و در حاشیه و قسمت جنوبی همین اتاق نیز ایوان دیگری با شش فیلپا دیده می‌شود. ازاره دیوارهای ایوان‌ ها تا ارتفاع ۱۱۵سانتی متر با کاشی کاری هفت رنگ عصر قاجار تزیین شده است و طاقچه‌ هایی با طاق جناقی در قسمت‌ های مختلف ایوان به چشم می‌خورد. بنا دارای گنبد هرمی و هشت ترک است که شیب تند آن به دلیل عبور سریع آب باران ساخته شده است. سطح حره را با کاشی کاری زرد و آبی، سفید و سیاه، با نقوش سنتی و گل دار پوشانده‌ اند. اطراف گنبد و دیگر نقاط بنا را با سفال پوشش داده‌ اند. بنای بقعه از داخل به شکل مربع و به ابعاد ۶۱۰ سانتی متر است و با چهار گوشوار که بر چهار کنج بنا ساخته اند، طاق را جمع کرده و به شکل گنبد درآورده اند.

در این بقعه و در جوار مزار شیخ زاهد گیلانی مزاری دیگری است که طبق کتیبه موجود متعلق به سید رضی ابن سید مهدی الحسینی باشکیجانی است که در ۸۳۵ هجری قمری درگذشته و در این مکان به خاک سپرده شده است.

از آنجا که در این بقعه هیچ کتیبه ای مبنی بر تایید دفن شیخ زاهد گیلانی در این مکان ندارد و همچنین بنابر برخی منابع تاریخی، برخی از محققین در مورد اینکه این بنا مدفن واقعی شیخ زاهد گیلانی باشد شک دارند و مدفن واقعی او را در مکان اولیه یعنی روستای سیاهورود دانسته اند.

این اثر در تاریخ ۵ دی ۱۳۴۷ با شماره ثبت ۸۲۴ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.