آرامگاه امامزاده زیدالکبیر ابهر

از زیارتگاه های معتبر و معروف اهالی ابهر و حومه، آرامگاه شاهزاده زیدالکبیر است که در شرق شهر و در انتهای خیابان استاد مطهری ابهر واقع شده است و دارای گنبد زیبای مخروطی شکلی است. اطراف این زیارتگاه سابق بر این گورستان بود که امروزه به خارج شهر منتقل و این بقعه در وسط میدانی که پر از گل های رنگارنگ است قرار گرفته و از نظر سبک معماری در این ناحیه نظیر ندارد.

بقعه این امامزاده میان میدانی به همین نام واقع شده و مورد توجه مردم محلی و به خصوص مورد اعتقاد، توسل و نذورات زنان ابهری است. اغلب گردشگرانی که از این شهر دیدن می کنند به زیارت این امامزاده نیز می روند.

برج و گنبد آن که به شکل مخروط بوده و از آجر ساخته شده است. بر فراز این بقعه گنبد کاشیکاری شده بسیار زیبایی با جرزهای چهارگانه نشسته و ابهت خاصی به این بنا بخشیده است. قبلاً بر بالای صندوق چوبی نفیس این آرامگاه کلاه خود مطلاّیی با زنجیره هایی از همان جنس به طور معلّق نصب بود و همچنین شمشیر قدیم ذیقیمتی که روی قبضه آن نوشته هایی به چشم می خورد وجود داشت که متاسفانه امروزه از این اشیاء ذیقیمت خبری و اثری نیست.

یک جفت درب چوبی منقوش قدیمی سمت شرق امامزاده نصب بود که باستان شناسان نوع چوب آن را چوب چیت تشخیص داده بودند. متأسفانه اندازه این درب ها هم در مرمت و بازسازی جابجا شده و در محل دیگر نصب شده است. اشعاری روی آن درها بطور برجسته نقر شده است:

به تعمـیــر شــهـزاد زیــــدالکبــیر که باشــد به روز جــزا دستــگـیر

مـوفــق شــد استــاد کــار جهــان ســمّــی حسین کلب این آسـتـان

به تاریخ آن «عقل کل گل شکفت» مـریـزاد دسـت آفریـن باد گـفـت

شجره طیبه امامزاده بنا به نوشته کتاب شریف منتقله الطالبیه به شرح زیر است. شاهزاده زید الکبیر بن عیسی ابو زید ابهری بن اسماعیل بن عیسی بن اسماعیل بن محمد بن عیسی بن محمد بن عبداله دردار بن ابو علی محمد الابهری بن احمد بن عبداله القافه بن علی السدید بن حسن الامیر بن زید بن الحسن المجتبی بن علی بن ابیطالب (ع) المدفون به ارض الابهر. ابوالمعالم فخیم ابهری در کتاب امامزادگان ابهر و نواحی فوت شاهزاده زید الکبیر را در سنه ۵۷۷ هجری قمری ذکر نموده است.

آرامگاه زید الکبیر برای بار سوم در سال ۱۳۲۶ شمسی مطابق با سال ۱۳۶۸ هجری قمری بازسازی و مرمت شده است. به همین مناسبت اشعاری در مدح و منقبت امامزاده و بانی تعمیر آن بوسیله ابوالمعالم فخیم ابهری سروده شده که به بصورت تابلویی زینت بخش داخل صحن امامزاده گردیده است.

در سمت غربی بقعه شاهزاده زیدالکبیر یک قطعه سنگ نوشته سفید کوچک در بنا کار گذاشته شده است که تاریخ تعمیر قبلی امامزاده رانشان می دهد متن آن به این شرح است:

تعمیر کرد گنبد و طاق حضرت امامزاده شاهزاده زیدالکبیر را حاجی امین الشریعه و تمام کرد حاجی جلال الدین ابهری به توفیق الله تعالی به تاریخ غرّه محرم الحرام ۱۰۷۵ هجری قمری.

شاهزاده زیدالکبیر از صوفیان برجسته و پرهیزکاران وارسته عصر خود به شمار می رفته است در شهر ابهر زیارتگاه مورد احترام می باشد.