امامزاده پیرمحمد سنندج

  • سنندج- میدان نبوت، خیابان گلشن
معرفی امامزاده پیرمحمد سنندج

امامزاده پیرمحمد که گفته می شود نام ایشان «محمدبن یحیی» بوده و فرزند امامزاده پیر عمر بوده اند، در شهر سنندج در بقعه ای در قبرستان قدیمی پیرمحمد که بالای تپه ای در میدان نبوت دفن شده اند. آنان از نخستین ساداتی هستند که در این منطقه سکونت اختیار کرده‌ اند و ساختمان جدید این بارگاه و گنبد مخروطی شکل آن به گونه‌ ای است که از همه‌ نقاط شهر دیده می‌ شود.

مدفن امامزاده پیرمحمد که بعدها مسجدی نیز در مجاورت آن احداث شده است، یکی از اسناد تاریخی است که نشانگر قدمت شهر سنندج است و بدان نیز تأکید فراوان می‌ شود.

گنبد یک هشت ضلعی منظم است که در نهایت دقت، ظرافت و ابهت به یک نقطه واحد رو به آسمان ختم می‌ شود و هر یک از اضلاع هشت ضلعی به‌ وسیله هنر کاشی‌ کاری و به سبک سلجوقیان تزئین شده است. چیدمان کاشی‌ کاری‌ های گنبد به‌ ترتیبی است که عباراتی در مدح حضرت رسول اکرم (ص) و آیات قرآن به نگارش درآمده است.

به‌ هنگام ورود به داخل صحن مقبره ایوان کوچکی قرار دارد که زائرین در آنجا به اقامه نماز می‌ پردازند. گرداگرد ایوان را پنجره‌ های رنگی فرا گرفته که در سمت مخالف آن ضریح امامزاده پیر عمر (پدر امامزاده پیرمحمد) دیده می‌ شود.

پس از ورود به امامزاده به‌ علت شدید بودن نور در بیرون باید نور شکسته شود، تا داخل ساختمان حالت نامطلوبی‏ از نظر وارد شونده نداشته باشد و یکی از عوامل مهم معماری در تقسیم و شکست شدت نور، هشتی‌ های ورودی هستند که گرد و یا چند ضلعی ساخته می‌ شدند. در بالای هشتی، اغلب نورگیری‏ وجود دارد که نور متمرکز ملایمی را در ساعت‌ های مختلف روز به داخل انتقال می‌ دهد، به کار بردن این شیوه برای تنظیم و متعادل کردن نور و حرارت از ویژگی‌ های معماری سنتی است.

صحن ورودی محل گردآوری و توزیع نذورات اهالی شهر است و این امامزاده تا سال‌ هایی نه چندان دور، حجرات تعلیم در مجاورت آن برای طلبه‌ های دینی نیز برپا بوده است.

داخل صحن اصلی مسجد، هم محل عبادت است و هم محل اقامه نماز جماعت و هم محل برگزاری مراسم مولودی و قرائت قرآن. همچنین بر روی صحن اصلی فضای مدور هشت ضلعی قرار گرفته که به شکل بسیار زیبا و مهندسی شده نورپردازی شده است.

صحن اصلی مسجد امامزاده پیرمحمد از سبک معماری طاق آهنگ پیروی می‌ کند. طاق‌ های آهنگ یا دارای پنجره‌ های جانبی است و یا در بالای آن ها گنبدهای کوچکی با پنجره تعبیه شده است.

در طاق چهار بخش نیز که از تقاطع دو طاق آهنگ هم ارتفاع و هم عرض حاصل می‌ شود نیز می‌ توان روزنه‌ های وسیعی ایجاد کرد که این در آرامش و فضای روحانی موجود در صحن مسجد و امامزاده نقش و سهم به سزایی داشته است.