معرفی آرامگاه امامزاده دیزج تکیه در ارومیه

آرامگاه دیزج تکیه که مربوط به دوره قاجار است در ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر ارومیه و در روستایی به همین نام قرار دارد. این مقبره مدفن یکی از نوادگان امام موسی کاظم (ع) به نام امام زاده سراج الدین می‌ باشد. قدمت بنای یاد شده با توجه به شواهد معماری به دوران قاجاریه می‌ رسد.

بنای مذکور یک بنای مذهبی منفرد اسلامی گنبد دار از نوع تک پوششی با دو مناره آجری است که در جبهه جنوبی آن قرار دارد. عمده مصالح آن آجر است و پلان داخلی بنا به شکل چهار صفه – چلیپا می‌ باشد و ورودی در ضلع شرقی آن قرار دارد. طاق‌ های آجری امامزاده به‌ صورت جناغی و عوامل تزیینات داخلی آن شامل کاربندهای آجری و مقرنس کاری ساده است.

بنای امامزاده یک بنای آجری با روکار سیمان است. این بنا یک گنبد اصلی دارد که عایق روی گنبد از فلز ساخته شده است و دارای در و پنجره‌ های آهنی می‌ باشد. همچنین در محوطه اطراف بنا قبرهای از قبور اهالی منطقه به چشم می‌ خورد.

فضای اصلی که مقبره در آن واقع است تقریبا حالت صلیبی دارد. پس از ورودی اصلی فضایی قرار دارد که تقریبا مانند هشتی بناهای قدیمی عمل می‌ کند. در ضلع شمال شرقی بنا راه پله پشت بام و در ضلع شمال غربی بنا طاقچه‌ ای وجود دارد که محل روشن کردن شمع است. در اضلاع جنوب شرقی و جنوب غربی بنا دو اتاق به‌ صورت قرینه وجود دارند که به عنوان انبار استفاده می‌ شوند. طاق‌ ها و طاق نماهای داخل بنا از نوع صباغی هستند که به‌ صورت کادربندی‌ ها و مقرنس‌ هایی تزئین شده‌ اند. در قسمت خارجی بنا تزئین خاصی وجود ندارد.

بر روی سنگ قبر امامزاده عبارت روبرو خوانده می‌شود: «هو الله تعالی مرقد منور امامزاده سراج الدین ابن الکاظم در قریه به لوت در سرپشته فی ما بین دو رودخانه ظاهر شده اگر این که کسی بخواهد تصرف کند آن را به لعنت خدا گرفتار شود». گفتنی است قریه به لوت یاد شده اشاره به نام قدیمی این روستا (دیزج تکیه) دارد. همچنین دو رود کوچک نیز در گذشته در طرفین محل امام زاده جاری بوده است که هم اکنون یک از آن ها به موازات دیوار شمالی محوطه امام زاده همچنان جاری می‌ باشد. وجود نهر خشکیده‌ ای نیز که به موازات دیوار غربی و داخل محوطه کشیده شده است، احتمالاً بقایای رود دیگر می‌ باشد.

این آرامگاه در گذشته به عنوان زیارتگاه استفاده می شده است، اما امروزه تنها به جهت قدمت بنا مورد توجه و بازدید قرار می‌ گیرد.

این اثر در تاریخ ۲۳ بهمن ۱۳۸۰ با شماره ثبت ۴۷۸۹ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.