مسجد النبی (سلطانی) در قزوین
مسجد النبی که به مسجد سلطانی نیز معروف است، در قزوین و ضلع جنوبی خیابان امام خمینی و در محدوده بازار واقع شده است. این مسجد یکی از بزرگترین و با شکوه ترین مساجد ایران است که از نظر گستردگی صحن و شبستان ها، شیوه معماری و استواری بنا در قزوین و ایران منحصر به فرد می باشد.

مسجد النبی در سال ۱۲۰۲ هجری قمری و در زمینی به مساحت تقریبی ۱۴۰۰۰ مترمربع و به دستور فتحعلیشاه قاجار بنا شده است اما برخی از کارشناسان، صفویه را اساس ساخت مسجد می‌ دانند ولی بر اساس کتیبه‌ ها و منابع معتبر بنیان مسجد‌ النبی قزوین را باید منتصب به فتحعلی شاه قاجار دانست.

مسجد دارای سه ورودی شمالی، غربی و شرقی است که هر یک به تناسب اهمیت، واجد سردر و ورودی اصلی بنا که در ضلع شمالی استقرار یافته دارای سردر باشکوهی است که پیش خان منتهی به خیابان امام را پس از گذشت از هشتی به صحن مسجد مرتبط می سازد.

سر در شمالی مسجد بسیار محتشم، مجلل و رفیع است و سرتاسر آن با کاشی های مینایی و اسلوبی بدیع تزیین شده و دارای کتیبه ای از کاشی لاجوردی به خط نستعلیق ممتاز به تاریخ ۱۲۰۲ هجری قمری است و به ایوانی می پیوندد که سطح زمین آن به شکل کثیر الاضلاع مخمس به مساحت ۸۲ متر بنا شده و بر بالای آن ماذنه بزرگی ساخته اند.

هنرمندان مسلمان سردر شمالی را چنان دلربا و استادانه با تزیینات کاشیکاری های لاجوردی، مقرنس و خطوط ممتاز نستعلیق و ثلث آراسته اند که هر بیننده ای را از این همه هنر و زیبایی به تحسین و شگفتی وا می دارد.

صحن وسیع مسجد ابعادی در حدود ۸۷ در ۸۹ متر، حوض سنگی بزرگی را در وسط خود جای داده که این صحن از سمت شمال و جنوب به شبستان و از سمت شرق و غرب به رواق محدود می شود.

چهار ایوان مسجد النبی (ص) با دو گوشواره در هر طرف به رواق های هشتگانه مسجد پیوسته و هر کدام با تزیینات کاشی مینایی و کتیبه های نفیس با خط ثلث، جلوه ای خاص به مسجد بخشیده اند. کتیبه های ایوان های شرقی و غربی مزین به سوره مبارکه ˈعم یتسائلون عن النبا العظیمˈ و کتیبه دو ایوان شمالی و جنوبی سوره مبارکه ˈهل اتی علی الانسان حین من الدهرˈ را چون نقشی جاویدان در خود نگه داشته است.

هر یک از رواق های شمالی و جنوبی دارای چهار طاق نما و رواق های شرقی و غربی دارای ۹ طاق نما هستند که هر شبستان با ۲۸ طاق کوچک با وسعت هر کدام ۱۶ متر مربع است و به فاصله شش متر از همدیگر، روی ۱۸ ستون استوار شده اند و هر یک از طاق نماها دارای ارسی سه چشمه که مشرف به حیاط وسیع مسجد است.

برفراز مقصوره جنوبی، گنبد عظیم، زیبا و رفیعی با تزیینات کاشی هندسی و خطی، با قطر دهانه ۱۵ متر قرار دارد که این گنبد به صورت دو پوسته پیوسته ساخته شده و ارتفاع تیزه داخلی آن تا کف بنا ۲۰ متر و ارتفاع راس خارجی آن تا کف حدود ۲۳ متر است. سطح خارجی گنبد با کاشی پوشانده شده که دارای طرح‌ های هندسی و خطی بسیار زیبایی است.

در جهت شمالی مقصوره مدخل ایوان است و در دیوار جنوبی محرابی است که ازاره اش از سنگ مرمر و با کاشی های مینایی رنگارنگ تزیبن شده است.

در وسط هر یک از دیوارهای شرقی و غربی یک ارسی سه چشمه کار گذاشته شده و طرفین ارسی دو راهروی عریض احداث شده است که درهای آن مقصوره را به رواق های شبستان های طرفین اتصال می دهد. طول مقصوره ۱۵۰ متر و عرض آن ۱۴ و مساحت آن ۲۱۰ متر مربع است.

مسجد‌ النبی یا همان مسجد سلطانیه همچون مسجد جامع قزوین دارای شبستان‌ های زیر زمینی است که امروزه به عنوان کتابخانه نبویه از آن استفاده می‌ شود.

این بنای با ارزش در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ به شماره ۱۲۲ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.